بازگشت به خانه  |   فهرست موضوعی مقالات و نام نويسندگان   |   پيوند به آرشيو آثار نويسنده در سکولاريسم نو آدرس اين صفحه با فيلترشکن:  https://newsecul.ipower.com/2009/07/18.Saturday/071809-Mahmud-Zahedi-Lessons.htm

شنبه 26 تير 1388 ـ 18 جولای 2009

درس‌های این روزها

محمود زاهدی

به گمان من حوادث این روزها برای همۀ فعالان سیاسی درس‌هایی دارد که مرور آن ممکن است  به درک تحولات آینده کمک کند. این یادداشت به چند نکته از این درس‌ها می‌پردازد.

1. از نسلی که در سرنگونی رژیم شاه نقش داشتند بسیار شنیده می‌شد که جوانان امروز غیرسیاسی، بی‌انگیزه، سطحی‌نگر و بی‌آرمان شده‌اند. حوادث بعد از انتخابات ریاست جمهوری بی‌پایگی این ارزیابی را نشان داد. هوشمندی، بلوغ، پی‌گیری و ازخودگذشتگی جوانان ایرانی جهانی را متحیر کرد و نشان داد کسانی که  شلوار جین پاره می‌پوشیدند الزاماً مسئولتر و فهیم تر از کسانی نبودند که موبایل و آی‌پاد دارند و لباس نایکی و کلون کلاین می‌پوشند. فضل جای دیگری نشنید.

2. حوادث اخیر ضمن اینکه نشان داد چقدر سازماندهی و تشکل حزبی و سیاسی ضروری است و چقدر کشور ما از فقدان نهادهای سیاسی با ریشه‌های مردمی در رنج است، به ما آموخت که احزاب دولت ساخته هیچ کارایی‌‌ای ندارند. با اعلام کاندیداتوری موسوی، که به کناره‌گیری خاتمی انجامید، تمام گروه‌های سیاسی طرفدار خاتمی دچار شوک شدند و مدتی گیج خوردند تا با اما و اگر بر سر حمایت از موسوی به توافقی نیمبند دست یافتند. آخر این چگونه حزبی است که دبیرکل و چند تن از اعضای بلند پایه‌اش از کاندیدای موردحمایت حزب حمایت نمی کنند. چرا دو هفته طول می‌کشد تا اطلاعیۀ موضعگیری در برابر شرایط پیش‌آمده صادر شود؟ یکی از رهبران احزاب می‌گوید در شرایط کنونی کاری از دستمان برنمی‌آید و باید کادرسازی کنیم. می‌توان از ایشان پرسید تاکنون چه می‌کرده‌اید که دیگر نمی توانید؟ با دستگیری رهبران احزاب هیچ حرکت سازمان ‌یافته‌ای از جانب اعضا یا هواداران احتمالی آنان در نقاط مختلف کشور دیده نشد. هیچ یک از نخبگان فکری جامعه قلمی یا قدمی در حمایت از این افراد برنداشتند. خانوادۀ زندانیان که بدرستی نگران جان عزیزان خود هستند فقط توانستند از خاتمی و کروبی سخنان صریحی بشنوند و اکنون چاره ای جز التجاء به مراجع دینی نمی‌یابند. آن ساز و کارهایی که بعضی هنرمندان، نویسندگان، روشنفکران یا دانشگاهیان غیرحکومتی را با حمایت از این یا آن کاندیدا واداشت، اکنون از حمایت از  این رهبران عاجز است.

در این روزها جای خالی نهادهای صنفی مدنی و مستقل از دولت سخت حس می‌شود. یادآوری مقاومت‌هایی که در دوران اصلاحات در برابر تشکل‌های مدنی مستقل از دولت صورت گرفت و سرگذشت اِن.جی.او های دارای بودجۀ دولتی اکنون بیشتر به نمک بر زخم پاشیدن می‌ماند. ولی اکنون وقت خوبی برای به خاطرسپردن آن است که نهاد سیاسی، دانشجویی، مطبوعاتی و... وابسته به قدرت (صرف نظر از در اقلیت یا اکثریت بودن قدرت) مثل برف آب می‌شود.

3. پس از حوادث 30 خرداد سال 1360 مجاهدین اعلام کردند که با خروج بنی صدر از هیئت حاکمه و "تک پایه شدن رژیم"، جمهوری اسلامی خصلت ضدانقلابی پیدا کرد و این زمانی بود که آنان جایی برای خود در جمهوری اسلامی ندیدند. پس از دستگیری رهبران حزب توده و اکثریت در سال 1362 این جریانات به این نتیجه رسیدند که جمهوری اسلامی خصلت ضدامپریالیستی و انقلابی خود را از دست داده است. اینک نیز بعد از بیرون رانده شدن گروهی از حاکمیت (و دستگیری‌های متعاقب آن) از سوی برخی اهل نظر اعلام می‌شود که مشروعیت و یا جمهوریت نظام از دست رفته است.

طبیعی است که جمهوری اسلامی مانند هر نظام سیاسی در طی زمان دچار دگرگونی می‌شود. ولی این دگرگونی‌ها (حتی اگر چنان باشد که ماهیت پدیده را عوض کند) باید با معیارهای اساسی‌تری چون تحلیل طبقاتی دستگاه حاکم، رابطۀ بالایی‌ها و پایینی‌ها، دفاع یا عدم دفاع از منافع ملی و مانند آن در بازه زمانی دراز مدت سنجیده شود.

4. بخش عمدۀ مطالب انتشار یافته در این مدت  اخبار درست و نادرست، مطالب تهییجی، افشاگری، طنز، تشابه ‌سازی‌های تاریخی، خودمطرح ‌کردن‌، و خود رهبر ‌پنداری‌ بوده است. مطالب وزین‌ تری که دیدیم ترجمه یا اصل مقالات نشریات خارجی بود که بیشتر برای مخاطبان خارجی تنظیم شده است و شرح در توضیح پیچیدگی‌های سیاسی ایران برای آنان دارد. متأسفانه جز چند نمونۀ انگشت‌شمار، کمتر شاهد انتشار مطالب عمیق، تفکر برانگیز، پرسش ‌برانگیز و تحلیلی در تبیین وضعیت کنونی بودیم. چنین امری از یک سو نشانگر بضاعتِ اندک برخی اندیشه‌ورزان سیاسی و از سوی دیگر نشان جریده رفتن برخی دیگر است.    

https://newsecul.ipower.com/

بازگشت به خانه