خطا از ما بوده که همه‌ی تخم‌مرغ‌هایمان را در سبد روسیه و چین گذاشتیم

صادق زیبا کلام در گفتگو با «فرارو»

 فرارو- استاد علوم سیاسی دانشگاه تهران بر این باور است که ما در طول سی سال گذشته انتظارات نادرست و نا بجایی از روس‌ها داشته‌ایم. به عقیده وی روس‌ها بر اساس منافع ملی خود عمل می‌کنند و این مائیم که سیاست غلطی را اتخاذ کرده‌ایم.

صادق زیبا کلام در گفت‌وگو با خبرنگار «فرارو» گفت: «آقای احمدی‌نژاد انتظار و توقعی را دارند که بسیاری از مردم و مسئولین ما از روسیه دارند. با توجه به امتیازات فراوانی که ایران به روس ها داده و حجم مبادلات تجاری بسیار بالا به نفع روسیه و عقب نشینی‌هایی که ایران در قبال کشتار مردم مسلمان چچن توسط روس ها کرده، انتظار دارد که روسیه در بحث هسته‌ای قدری از ما دفاع کند و چون روسیه این کار را نمی‌کند این باعث دلخوری بسیاری از ایرانیان می‌شود. حال بعضی‌ها این دلخوری را در درون خودشان نگه می‌دارند، ولی بعضی‌های دیگر مثل آقای احمدی‌نژاد زبان دیپلماسی را کنار گذاشته و مستقیما به روسها انتقاد می‌کنند که چرا شما از پشت خنجر می‌زنید.»

 وی با اشاره به تصور غلط دستگاه دیپلماسی ایران از نظام بین الملل اظهار کرد: «اتفاقا آقای احمدی‌نژاد به همراه همه کسانیکه روسیه را به جفا کاری متهم می‌کنند، دچار اشتباهات فاحشی هستند. اولین اشتباه این است که چرا آنها این باور را دارند که روسیه منافع ملی ندارد و تعهد داده است منافع ملی کشور خود را رها کرده و به منافع ملی ایران بچسبد. من نمی‌دانم که رهبران روسیه کجا و کی این حرف را زده‌اند. طبیعی و بدیهی است که روس‌ها باید به فکر منافع ملی خودشان باشند. حجم مبادلات تجاری و سیاسی و کلا اهمیتی که آمریکا و اتحادیه اروپا برای روسیه دارد یک هزارم آن را هم ایران ندارد. بنابراین، این چه خواسته نابجایی است ما از روسها داریم که باید در مناقشه بین ما و آمریکا، آمریکا را رها کرده و جانب ایران را بگیرد.»

 این تحلیل گر مسایل بین الملل افزود: «اشتباه دیگر دولت این است که مسئله را از دید خود می‌نگرند و موضوع را هیچ وقت از منظر روس‌ها نمی‌بینند. بر خلاف احساسات ما ایرانیان، روس‌ها نه تنها خود را فریب‌کار، دودوزه باز و خنجر از پشت زن نمی‌دانند بلکه بر عکس روس‌ها از ما طلب کار هم هستند. چرا که استدلال می‌کنند اگر مقاومت ما روس‌ها نبود تحریم‌های آمریکا علیه ایران خیلی بیشتر از این ‌بود و شما بجای تشکر از ما روس‌ها، ناسپاسی و نمک نشناسی هم می‌کنید و از ما ناراحت هستید.»

وی در مورد اشتباه سوم گفت: «از طرف دیگر روس‌ها می‌گویند که ما هیچ دینی به ایران نداریم. در بسیاری از موارد شما از ما کالا، ماده اولیه و ماشین آلات خریدید و این ما روس‌ها هستیم که باید سر شما ایرانی‌ها منت بگذاریم. زیرا به دلیل تحریم‌ها هیچ کشور دیگری حاضر نیست این کالا‌ها و ماشین‌آلات را در اختیارشما قرار دهد و اگر شما می‌توانستید احتیاجات خود را از جای دیگری تهیه کنید اصلا سمت ما نمی‌آمدید. حالا که سراغ ما آمده‌اید از بد حادثه است؛ برای اینکه دنیا شما را تحریم کرده و ما به شما لطف و احسان می‌کنیم. در واقع روسیه ماجرا را این‌گونه می‌نگرد.»

وی با بیان اینکه عدم تحویل موشک‌های اس300 از جانب روسیه به ایران با منافع ملی روسیه تعارض ندارد، تاکید کرد: «در مورد موشک های اس300 درست است که روس‌ها با ما قرداد بسته و بخشی از پول را، ما به آنها پرداخت کرده‌ایم ولی نباید فراموش کرد که اسرائیل پیشنهادات جالبی را در زمینه تکنولوژی هوایی به روس‌ها داده‌اند. البته مشروط بر اینکه روس آن موشک‌ها را به ما ندهند. پس طبیعی است که آنها تحویل موشک‌ها را به تعویق بیاندازند.»

 زیبا کلام همچنین درباره تاخیر در راه اندازی نیروگاه بوشهر از جانب روس‌ها ادامه داد: «در خصوص نیروگاه اتمی بوشهر هم باید روسیه راه اندازی نیروگاه را کش دهد. چرا که با این کش دادن هم از ما هزینه بیشتری طلب می‌کنند و هم از آمریکایی‌ها امتیاز می‌گیرند.»

این استاد دانشگاه در ادامه به انتقادهای رایج از روسیه در زمان جنگ اشاره کرد وگفت: «اشکال اساسی ما این است که به دلیل ناآگاهی از مناسبات بین المللی همیشه مسایل را یک سویه و از پشت عینک خودمان دیده‌ایم. در زمان جنگ ما از روس‌ها انتقاد می‌کردیم که چرا به عراق کمک می‌کنید.»

وی اضافه کرد: «برخلاف تبلیغاتی که ما می‌کردیم این آمریکا نبود که بشدت به عراق تسلیحات می‌فروخت بلکه این روسیه بود که انبوه سلاح پیشرفته و سنگین را به عراق می‌داد. دلیل‌ اش هم واضح است؛ زیرا رژیم صدام به هیچ وجه یک رژیم غربی و وابسته به آمریکا نبود و عراق به همراه روسیه دو رژیم چپ گرای ضد آمریکایی بودند. زمانی که جنگ شروع شد اتحادیه شوروی سابق شریک سیاسی و استراتژیک عراق بود و روس‌ها میلیاردها دلار در عراق سرمایه گذاری کرده بودند. آن وقت انتظار ما این بود روسیه متحد خود را رها کند و از ایران که شعار مرگ بر شوروی می‌داد دفاع کند. مسلم است که مسکو از عراق حمایت می‌کرد، چنانچه که کرد و ما به اشتباه می‌گوییم که روس‌ها از پشت به ما خنجر زدند.»

زیبا کلام با انتقاد از سیاست خارجی ایران گفت: «خبط و خطا از ما بوده که به دلیل سردی روابطمان با غرب همه‌ی تخم مرغ هایمان را در سبد روسیه و چین گذاشتیم. ما با اینکه در نظر شعار نه شرقی و نه غربی می‌دادیم در عمل نه غربی و همه‌ شرقی عمل می‌کردیم. این بلایی بود که ما سرخودمان آوردیم. چرا ما نباید در دنیا متحدان دیگری داشته باشیم و چشم امیدمان به ونزوئلا و چند کشور دیگر دوخته شود.»

وی با اشاره به ترکیه و برزیل تصریح کرد: «حتی در مورد ترکیه و برزیل هم ما همان اشتباهی که درباره روس‌ها کردیم را تکرار می‌کنیم. انگار ابرها همه کنار رفتند و از آسمان، برزیل و ترکیه برای نجات دیپلماسی ما ظاهر شدند. حالا پس فردا که این کشورها زیر فشار آمریکا تعهدشان را با ما لغو کردند ما می‌گوییم که مردم ایران از برزیل و ترکیه نمی‌گذرند. ما خودمان هستیم که راه دشمنی را با آمریکا و غرب پیش گرفتیم و مجبور هستیم یک روزی به سمت روسیه برویم و روز دیگر به سمت دیگر کشورها. درحالی که ما باید اساس دیپلماسی خود را از دشمنی با آمریکا و غرب تغییر بدهیم به حفظ منافع ملی.»

استاد علوم سیاسی دانشگاه تهران در پاسخ به این سوال که آیا اظهارات انتقادی مقامات ایرانی را می‌توان به معنای تغییر سیاست نگاه به شرق در نظر گرفت یا نه، گفت: «پاسخ به این سوال دشوار است. ولی برخی از چهره‌های سیاسی که واقع بین‌تر به عرصه بین الملل نگاه می‌کنند از همان ابتدا فهمیده بودند که دیپلماسی ما با اشکال روبرو می‌شود.»

وی افزود: «به تدریج شخصیت‌های دیگر ازجمله آقای رئیس جمهور یه این نتیجه رسیده‌اند که این گونه نیست روسیه و چین خیلی هوای منافع ملی ما را داشته باشند. اتفاقی که به تدریج رخ می‌دهد این است که چون بسیاری از مقامات ایرانی رسمی و علنی از روسیه انتقاد کرده‌اند دیگران هم این انتقادات را انجام خواهند داد و شاید در آینده این رویه که ما همه چیز را در طبق اخلاص می‌گذاریم و به روسیه و چین تقدیم می‌کنیم، تعدیل شود.

 https://newsecul.ipower.com/

بازگشت به خانه