هدف اولیه این نوشته بررسی نیم قرن تقابل میان دو بینش یا دو برداشت از نقش منطقه ای، و دوستان و دشمنان ایران است، چراکه در پرتو شناخت این دو بینش می توان جریان های سیاسی مطرح نیم قرن گذشته در ایران را از هم تفکیک، و منویات آنان را با معیار منافع ملی به نمایش گذاشت. اما هدف نهائی آن ست که از این گذرگاه، روزنه ای بسمت درک و تبیین تحولی بزرگ تر و دگردیسی بنیادی تر، در سپهر اندیشه ورزی روشنفکران ایرانی گشوده شود. دگردیسی ای که نوید بینش نوینی از خرد سیاسی و کشور داری را بهمراه دارد. بینش نوینی که چندان هم نو نیست...>>>

فرانسوی‌ها، و دیگر  مردمان دمکرات، بنا را بر شهروندی نهاده اند که پسوند آن می تواند کاتولیک بودن یا هر چیز دیگر، بنا بر انتخاب آزاد خود شهروند، باشد. نو اندیشان اسلامی می خواهند پسوند را به پیشوند تبدیل کنند. اسب درشگه را در عقب بسته اند. نقطهء عزیمت قرار دادن مسلمانی به شهروندی نمی انجامد. باز به مسلمانی بر می گردد. از مسلمانی که دموکراسی بر نمی خیزد، ولی ‌در دموکراسی شهروند آزاد می‌‌تواند مسلمان هم باشد. بنا بر این، اگر هدف نو اندیشان اسلامی وصول به دموکراسی است، اینان باید نقطهء عزیمت تئوریک خود را از مسلمانی به شهروندی تغییر دهند.>>>

چيچو و فرانكو در خوابند؛ بردگان را بيدار كنيد!

ايراندخت دل آگاه

صدايش را پايين آورد و گفت: «توي دفتر خامنه اي ست. خيلي خرش ميره»؛ و باز هم عادي پي گرفت: «آدم شده. چند وقت پيش شنيدم كه بهروز اومده تهران. مي خواد زمين هاشو توي كرج كه معلوم نيست مال كدوم  مادر مرده هاي بدبختي يه پس بگيره. اين زمين ها رو همون اول انقلاب كه زمين هاي مردم مصادره مي شد، بالا كشيده بود. شنيدم كه "بالا منصور" يك نامه از خود "آقا" گرفته كه زمين هاي بهروز را توي كرج پس بدن. ميگن حدود ده ميليارد تومن مي ارزه. حالا داستان از چه قراره من نمي دونم.» سري تكان داد: «آخوند همينه. لولوي جهنم را نشون ميده و از ممه بهشت شراب مي خوره. پشت گوش كوسه هم فلس پيدا مي كنه و به خورد مردم ميده و زمين هاي غصبي و مال حروم را با يك نامه حلال مي كنه. چه احمق بوديم ما، چه احمق!»>>>

پس از استقلال هندوستان، محمد علی جناح که در مسیر انقلاب در کنار مهاتما گاندی و جواهر لعل نهرو قرار داشت پا دریک کفش کرد که مسلمانان هند باید سرزمین مستقلی داشته باشند. هرچه گاندی تلاش کرد او را قانع کند که هند یک کشور متحد بماند ومسلمانان نیز در کنار سایر اقوام و مذاهب در مدیریت هند نقش داشته باشند. محمد علی جناح نپذیرفت و بالاخره ایالت های مسلمان نشین هند تجزیه شدند و بنگلادش وپاکستان را به وجود آوردند. قصه ی پاکستان اما، داستانی شنیدنی است. مسلمانان که هندوها را «نجس» می دانستند سرزمین مستقل خود را «پاکستان» نامیدند. پاکستان اولین کشوری بود که حکومت آن «جمهوری اسلامی» نام گرفت. پس از پاکستان، به ترتیب نیجریه، ایران و افغانستان «جمهوری اسلامی» نام گرفتند. هندوستان اما، با جمعیتی چند مذهبی (به ترتیب جمعیتی هندو، مسلمان، بودایی مسیحی، سیک) صاحب حکومتی «سکولار» شد. هندوستان «سکولار» امروز جزو نمونه های موفق دموکراسی در جهان است و سال گذشته ی میلادی در کنار برزیل بالاترین نمره ی رشد اقتصادی را به خود اختصاص داد. از آن سو «جمهوری اسلامی پاکستان» نمونه ای از عدم تحمل و عدم مدار است , کودتا پشت کودتا و ترور پشت ترور، صحنه ی سیاست پاکستان را پر کرده است: ضیاءالحق، ذوالفقار علی بوتو را اعدام کرد؛ حکومت نظامی ضیاءالحق با ترور شدن ضیاءالحق پایان گرفت؛ پرویز مشرف با کودتای نظامی نواز شریف را ساقط کرد و خودش با کودتایی دیگر به تبعید رفت. بی نظیر بوتو چند روز پیش از انتخابات ترور شد. در صحنهء اقتصادی نیز پاکستان وضعیت بهتری ندارد؛ در سیل اخیر پاکستان، اگر نهادهای بین المللی و دولت های خارجی به کمک پاکستان نمی شتافتند، دولت پاکستان توان مدیریت اوضاع را به هیچوجه نداشت. پاکستان، کشور پاک ها، پیشتاز «تقلب صنعتی» است و در شهر صنعتی پاکستان اجناسی با مارک های معروف دنیا تولید می شود. علاوه بر این، پاکستان پیشتاز«تقلب سیاسی» است، هم طالبان را تقویت می کند و هم از جامعهء جهانی (از آمریکا گرفته تا ایران) کمک مالی می گیرد تا طالبان را سرکوب کند. این سناریوی کشوری است که وجه تمایز خود را از سرزمین مادری اش، «مذهب» می داند.