الاهه بقراط: تمامیت ارضی ایران بحث و مجادله ندارد

بازگشت به خانه \پيوند به نظر خواندگان

نوشته های هفتگی

الاهه بقراط

جمعه 17 شهريور ماه 1391 ـ 7 ماه سپتامبر 2012

سه دار و دسته ایران را به سوی تجزیه هدایت می‌کنند: رژیم جمهوری اسلامی که مهم‌ترین و بیشترین مسئولیت را به دلیل سیاست سرکوب و بی اعتنایی به مطالبات برحق همهء اقوام ایرانی، از جمله فارس‌ها، بر عهده دارد؛ آن گروه از مخالفان رژیم که ظاهراً طرفدار تمامیت ارضی ایران در یک ایران آزاد و آباد هستند اما حاضر نیستند در عمل، منافع ملی را با گردن نهادن بر یک اتحاد ملی فراگیر و گسترده بالاتر از منافع شخصی و گروهی خویش قرار دهند، و اینان را در میان جمهوری ‌خواهان، چپ‌ها، ملیون و مذهبی‌ها می‌توان یافت؛ و سرانجام، تجزیه طلبان که با تعصب و نفرت و قوم‌گرایی که ریشه‌ای در تاریخ و فرهنگ و جغرافیای ایران ندارد در میان همهء اقوام ایرانی، از جمله فارس‌ها حضور دارند! با این تفاوت که برخی از متعصبان فارس، ظاهراً برای حفظ تمامیت ارضی ایران، نادانسته و ناخواسته، به نفرت قومی و راندن ایرانیان به سوی دشمنی و بیگانگان، دامن می‌زنند.

نهایتاً اما نتیجهء کار این سه گروه برای ایران و آیندهء آن بسیار خطرناک است؛ به ویژه آنکه «تجزیهء ایران» در میان برخی محافل سیاسی شرق و غرب و هم چنین اسراییل طرفداران مهمی دارد؛ زیرا همهء اینها با مردمانی پراکنده و حکومت‌های ضعیفی که قرار است با پشتیبانی همان‌ها روی کار بیایند، بهتر می‌توانند منافع بلند مدت خود را، به ویژه در زمینهء انرژی و بازار کار و مصرف و هم چنین امنیت خود، حفظ کنند. بیهوده نیست که بیشترین طرفداران جنگ و حملهء نظامی را می‌توان بین گروه‌های متعصب قومی (از جمله فارس) دید اگرچه ظاهراً اهداف شان از یک حملهء نظامی، متفاوت به نظر می‌رسد!

طبیعی است که استراتژی و تاکتیک «تجزیه» را باید در پس شعار دموکراسی و از میان برداشتن تبعیض پنهان کرد. اما کیست که نداند نه تنها سرکوب و تبعیض بلکه حذف آنها نیز نه از «تعلق» قومی، نژادی و یا مذهبی و جنسی بلکه از ساختار سیاسی و فرهنگی ناشی می‌شود! درک این موضوع، آن هم از سوی ایرانیانی با تجربهء جمهوری اسلامی، نباید چندان مشکل باشد: به زنانی بنگرید که علیه حقوق زنان شعار می‌دهند و اقدام می‌کنند! به مسلمانانی نگاه کنید که مسلمانان را زندانی و شکنجه می‌کنند! ایرانیانی را تماشا کنند که جلاد ایرانیان شده‌اند! و کردها و ترک‌ها و اعراب و بلوچ‌ها و ترکمن‌هایی را ببینید که که گروهی از آنها در کنار جمهوری اسلامی به سرکوب خویش پرداخته و می‌پردازند و گروه بیشتری از آنها، به گواهی تاریخ، برای حفظ تمامیت ارضی ایران جان فدا کرده و خواهند کرد! در خارج از ایران نیز به پلیس سیاه ‌پوست کشورِ نلسون ماندلا نگاه کنید که، همین دو هفته پیش، چگونه ده‌ها معدنچی سیاه ‌پوست را به خاطر اعتصاب به خاک و خون کشید! پس با تبلیغ نمی‌توان موضوع «ساختار» را به «تعلق» قومی و مذهبی و نژادی کاهش داد، آن هم با تکیه بر فقط یکی از عواملی که «می‌تواند» در شکل‌گیری یک «ملت» نقش داشته باشد: زبان! یعنی عاملی که اکتسابی و بسی بیرونی‌تر از نژاد، جنسیت، ملیت و تاریخ است و هر کسی می‌تواند آن زبان یا هر زبان دیگری را بیاموزد یا فراموش‌ کند!

احزاب و گروه‌های قومی ایران، با تئوری پردازی‌های بی پایه، مانند «ملت» و «ملیت» سازی و یا دل خوش کردن به وعده‌های احتمالی بیگانگان، فقط خود را از روند ء آزادی خواهانه و دمکراتیک مردم ایران منزوی می سازند زیرا «ملت» یا «ملیت» کرد و عرب و بلوچ و ترک و آذری و ترکمن و غیره به همان اندازه بدون پشتوانه عینی، تاریخی و فرهنگی است که «ملت» یا «ملیت» فارس و یا «اُمت اسلامی»! این را نیز باید یادآوری کرد که در بین فارس‌ها نیز کسانی هستند که به دلیل چپ‌گرایی و یا توجیهات دیگر، نظرشان در عمل به چیزی جز تجزیهء ایران نمی‌انجامد!

واقعیت اما این است: آنان که با سیاست‌های جدایی طلبانه به مبارزه می‌پردازند، اتفاقاً «فارس»ها نیستند بلکه همهء اقوام ایرانی هستند که خود را به عنوان یک «ملت» تعریف می‌کنند و نه تنها در استان‌های مرزی بلکه در سراسر ایران پراکنده‌اند و میل ندارند عامل دیگری برای سرکوب و تفرقه آنها بر رژیم اسلامی افزوده شود.

در عین حال، برخی احزاب و گروه‌های قومی باید این تبلیغ دروغ را که با داشتن یک «حکومت خودی» مسائل و مشکلات آنها حل خواهد شد، کنار بگذارند. مگر الان در میان نیروهای سرکوب رژیم از همهء اقوام حضور ندارند؟! همان گونه که قدرت دمکراتیک و طرفداری از دمکراسی و حقوق بشر و مبارزه برای آنها را نمی‌توان بر اساس تعلق‌های قومی و مذهبی طبقه‌بندی و مرزکشی کرد، قدرت استبدادی و سرسپردگی به حکومت‌های دیکتاتوری، از جمله حکومت دینی ایران، را نیز نمی‌توان بر اساس چنین تعلق‌هایی تقسیم‌بندی نمود.

عاملی که به طور واقعی در زندگی سیاسی و اجتماعی نقش بازی می‌کند بسی فراتر از آن چیزی است که هیچ انسانی در وقوع آن هیچ نقشی ندارد: جنسیت، نژاد، و اینکه به تصادف در کدام منطقه و در چه خانواده‌ای به دنیا آمده باشید که فلان مذهب را دارد یا ندارد، کمترین چیزی ست که می‌تواند در تعلق ‌های فراگیر انسانی نقش بازی کند. اگر کسانی این عوامل را که خود مطلقاً نقشی در آن نداشته‌اند، برتر از همه چیز قرار می‌دهند، در واقع بی‌نقشی و از خودبیگانگی انسانی خویش را بر زندگی و بر خط و ربط سیاسی خود حاکم کرده‌اند!

نهایتاً اما انسان مهم است. انسانی که خود را در بقای محیط زیست خویش در می‌یابد و برای حفظ آن می‌کوشد. اما این انسان در خلاء نیست بلکه از همان آغاز، بار سنگین تعلقاتی که هیچ نقشی در انتخاب آنها ندارد بر شانه‌های نحیف‌اش نهاده می‌شود. برای تحمل این بار سنگین باید آن را با یکدیگر تقسیم کرد: با خانواده، با همسایه، با هم‌شهری، با هم‌میهن، و سرانجام با همهء انسان‌ها! نه دین و مذهب، نه قوم و نژاد، نه جنسیت و رنگ، نه شهر و کشور، هیچ یک به اندازهء انسان و انسانیت، جهان شمول و فراگیر نیست. همهء آنها یا ساخته دست و فکر بشرند یا مولود دست تصادف در طبیعت. و یک انسان چقدر باید نسبت به وجود خود بیگانه باشد که در بازیافت و تعریف هویت خویش، پدیده‌های ساخت دیگران و یا دست تصادف را در صدر همه چیز قرار دهد!

وآنگاه خاک زیر پای این انسان است که تاریخ بر آن روی داده و هویت سیاسی و اجتماعی و فرهنگی وی را شکل داده است! ایران نه یوگسلاوی است که صرب‌های جنگجو، مللی را به زیر یوغ خود در آورده باشند و ژنرال تیتو نیز بتواند یکپارچگی مصنوعی آن را چند سالی حفظ کند و نه «اتحاد شوروی» که ده ها کشور و صدها فرهنگ و تاریخ را از تزارهای روس به ارث برد که با جنگ بر وسعت «قلمرو روسیه» می‌افزودند. بلکه، برعکس!، ایران که نامش نه چند دهه پیش بلکه، به گواهی تاریخ و ادبیات ایران از جملهء شاهنامه فردوسی، کهن‌تر از آن است که بتوان آن را جعل و تحریف کرد، همواره بر اثر حملهء بیگانگان، از یونان و مغول و عرب تا همین روس‌ها، از پیکرش کنده شده است!

این است که دست یازیدن به تحریف تاریخ، به طرفداران تجزیه کمکی نمی‌کند مگر آنکه آنان نیز مانند رژیم ایران به دنبال خام کردن عوامِ خویش باشند. از سوی دیگر، آن کسانی نیز که بر «نژاد آریایی» تأکید می‌ورزند، گویی نه بر اختلاط نژادی ناشی از حملات تاریخی بیگانگان آگاهی دارند و نه جهانی را می‌بینند که در آن، مرزهای نژادی و قومی و مذهبی در حال از میان برداشته شدن است. تأکید بر «نژاد آریایی» به جای آنکه به خودآگاهی ملّی یاری رساند، خود، نوعی دیگر از قوم‌گرایی است و بیشتر جایگاهی مانند اصرار بر «امت اسلامی» دارد!

در شرایط کنونی اما نمی‌توان دربارهء از میان برداشتن تبعیض‌ها، از جمله دربارهء اقلیت‌های قومی و مذهبی و سیاسی سخن گفت، زیرا ابزاری در دست نیست! هم محافل بیگانه که دل به ساختن مناطق ناتوان با حکومت‌های دست نشانده خوش کرده‌اند، هم احزاب و گروه‌های سیاسی که گمان می‌کنند می‌توانند همهء اعضای قوم خود را گرد خویش متشکل کنند، این واقعیت تاریخی را نمی ‌بینند که اتفاقاً بیشترین مدافعان تمامیت ارضی ایران در میان همین اقوام وجود دارند که فارس ها فقط یکی از آنها هستند! این، آن نکتهء تعیین کننده است که بی اعتنایی به آن می‌تواند به جنگ برادرکَشی بیانجامد و در همین نکته است که مسئولیت و نقش احزاب قومی و محلی بسی فراتر از رژیم جمهوری اسلامی می‌رود؛ زیرا در جایی که تمامیت ارضی ایران به طور تاریخی و فرهنگی همواره یک اصل بدون بحث و مجادله بوده است، فقط با جنگ برادرکُشی می‌توان آن را مورد تعرض قرار داد و، در عین حال، تنها با گفتگو و تفاهم می‌توان از آن جنگ اجتناب کرد.

FHN: مقاله خواندنی و قابل تاملی است. نکته ای که من می خواهم اشاره کنم این است که همانطور که مشخص است، گرایش به تجزیه طلبی طی سال های اخیرافزایش یافته است. و من دایم دیده ام که صاحبان قلم با فکر بیشتر نفرت و مخالفت خود را با این واقعیت ابراز میکنند و کمتر دیدم که این با این قضیه به صورت علمی و منطقی برخورد کنند و علل آن را بررسی کنند. چرا که مخالفت با هر واقعیاتی نمی تواند جلوی پیشرفته این را بگیرد مگر اینکه با مساله به صورت علمی پرداخته شود. در اینجا هم خانم بقراط این مشکل را احساس کرده و در این مقاله به آن اشاره کرده منتها در نوشتهء ایشان هم یک سری دلایل آورده شده که زیاد با دلیل نیاوردن فرق ندارد. به عنوانه مثال ایشان از فردوسی و ایران باستان حرف زدند و تاریخ هیچ کس را به جز اين تاریخ خود نوشته قبول ندارند. این دیدگاه درست در بین ملل دیگر صدق می کند که تاریخ خود را قبول دارند. بر همه آشکار است که رضا شاه به تبعیت از روشنفکران آن زمان در پی ایجاد یک ملت و یک زبان بود که با شکست مواجه شده. تا برابری وجود نداشته باشد و تا زمانی که به هویت اقوام به دیدهء احترام نگریسته نشود جدایی طلبی خواهد ماند. به جای اینکه هویت آنها را انکار کنید و به تاریخ خود مراجعه کرده و هویت آنها را به خاطر حمله مغول و غیره تغیر یافته بدانید و انکار کنید (خانوم بقراط هم به این مورد غیر مستقیم اشاره کرده) و همان دلیلی را که شوونیست ها برای از بین بردن فرهنگ های ایران بکار می برند دلیلی برای مقابله با تجزیه طلبی بدانید به خواستهء آنها احترام بگذارید. و این را بدانید که زبان مادری خیلی مهم است خیلی مهم. چون خیلی ها دغدغهء آن را ندارند خیلی راحت زبان دیگران را قربانی می دانند.

توجه: اگر عنوان اين مقاله را در جدول زير وارد نکنيد، ما نخوهيم دانست که راجع به کدام مطلب اظهار نظر کرده ايد.

کافی است تيتر را کپی کرده و در محل مربوطه وارد کنيد.