گفت‌وگو با رمضان شريف، سخنگوی سپاه

بازگشت به خانه پيوند به نظر خوانندگان آرشيو مقالات آرشيو صفحات اول جستجو

چهارشنبه 2 مرداد ماه 1392 ـ 24 ماه جولای 2013

بازخوانی رابطه سپاه با دولت‌‌های هاشمی، خاتمی و احمدی‌نژاد

روزنامهء شرق ـ سپاه يکی از نهادهای قدرتمند و تعيين‌ کننده در ايران پس از پيروزی انقلاب، تاکنون بوده است که وظيفه اصلی آن «حراست از انقلاب و دستاوردهای آن» تعريف شده است. با اينکه سپاه، بيشتر به‌عنوان نهادی نظامی- امنيتی شناخته شده، اما مسووليت‌های فرهنگی، اجتماعی، سياسی و اقتصادی‌ای نيز برای خود تعريف کرده است. ورود سپاه در حوزه‌های اقتصادی بعد از جنگ هشت‌ساله و در حوزه سياسی، بيشتر، از سال 84 و به‌ويژه سال 88 به اين سو محل مناقشه بوده است. در همين راستا با سردار «رمضان شريف» همرزم سردار سپاه قدس (قاسم سليمانی) که بيشتر دوران فعاليتش را با رسانه‌ها و خبرنگاران سپری کرده است، درباره نقد عملکرد سپاه گفت‌وگو کرديم. سردارشريف، پنج، شش سالی هست که سمت سخنگويی و مديرکلی روابط عمومی سپاه را بر عهده دارد و شايد از معدود کسانی است که توانسته ميان حوزه فعاليتش در نهادی امنيتی با رسانه‌ها ارتباط و هماهنگی خوبی برقرار کند.

* تعامل سپاه با دولت‌ها از ابتدای انقلاب تاکنون چگونه بوده است؟

- پاسخ به اين سوال نيازمند يک مقدمه است و آن اينکه، همه آنچه امروز شاهديم محصول شناخت و درايت عميق امام‌(ره) و انديشه برگرفته از انديشه اسلام و فرهنگ اهل‌بيت(ع) و نيز شناخت ايشان از دشمنان اسلام و انقلاب بود که توانست گفتمان جديدی را مبتنی بر گفتمان پيامبر و اهل‌بيت(ع) در تاريخ معاصر احيا کند. اگر به زمان وقوع انقلاب اسلامی در سال 57 دقت کنيم، ما در اين مقطع با دو گفتمان مسلط که بخش عمده‌ای از جهان را هم بين خود تقسيم کرده بودند، مواجهيم؛ يکی گفتمان غرب به سرکردگی آمريکا و ديگری گفتمان کمونيسم به سرکردگی شوروی سابق. آنچه که جزو نوآوری‌های آن دوره بود ظهور گفتمان سومی است که اين گفتمان ضمن تفاوت‌های اساسی با دو گفتمان مسلط، تنها خواست جغرافيای ايران و حتی خواست جغرافيای امت اسلام نبود، بلکه واجد ارزش‌های الهی و سازگار با فرهنگ و فطرت همه انسان‌ها بود. با پيروزی انقلاب اسلامی و پيدايش گفتمانی نوين و نافذ صاحبان دو گفتمان قبلی احساس کردند با يک مشکل اساسی و جدی مواجه شده‌اند، بنابراين هردو با دلايل و منافع خاص، خود را با چالش جدی روبه‌رو ديدند و تلاش کردند اين گفتمان يا شکل نگيرد يا اينکه حداقل اجازه ندهند از مرزهای جغرافيايی کشور عبور کند و تبديل به گفتمان جهانی شود.

اما امام با شناخت عميقی که از ترفندهای پيچيده دشمن داشتند برای اينکه انقلاب را بتوانند مصون کنند، علاوه بر نهادهايی که مد نظر داشتند يکی از نهادهايی را که مولود انقلاب است، يعنی سپاه را ايجاد کردند. امام همواره نسبت به نهاد سپاه ديدگاه ثابت داشتند و آن اين بود که سپاه مسووليت دارد از انقلاب اسلامی و دستاوردهای آن حراست کند و اين وظيفه را محدود به تهديد يا حدود خاصی نکردند و جالب اين است که برخلاف تصور و تبليغات رسانه‌ای که تبديل به يک دروغ رايج هم شده، سپاه قانونمندترين نهاد انقلاب اسلامی است.

سپاه پاسداران انقلاب اسلامی تجربه منحصر به ‌فردی دارد، يعنی در زمانی که شکل می‌گيرد و در حال آموزش و سازماندهی است، در همان حين با مشکلات مختلفی که کشور با آن روبه‌رو است مثل غايله‌های کردستان، ترکمن ‌صحرا و مقابله با گروهک‌های ضدانقلاب، ماموريت خود را انجام می‌دهد که اوج اين تجربه نيز در تهاجم صدام و ورود سپاه به عرصه هشت‌سال دفاع مقدس بود.

سپاه در ابتدای شکل‌گيری، بخش عمده‌ای از کارش کار فرهنگی و در جهت ترويج گفتمان امام و گفتمان انقلاب اسلامی بود و در جهت ساختار سازی و سازمان ‌سازی برای استقرار نظام جمهوری اسلامی و تغيير نظام بوروکراسی شاهنشاهی فعاليت می‌کرد. البته در اين راستا برخی نهادها و دستگاه‌های ديگر نيز متناسب با شرايط و ظرفيت‌های خود ايفای نقش می‌کردند.

بعد از سپری‌شدن سال ۵۸ و پايان کار دولت موقت و حوادث پس از تسخير لانه جاسوسی و حمله نظامی آمريکايی‌ها به طبس، جنگ تحميلی عراق با حمايت استکبار جهانی در ۳۱ شهريور ۱۳۵۹ آغاز شد. دولت زمان جنگ شرايط خاصی داشت، ما در تقابل با يک تهاجم خارجی بوديم و تلاش می‌شد از سوی دولت يک تعامل جدی و پشتيبانی و حمايت بدون دعوا و درگيری را شاهد باشيم. کسانی که در خطوط مقدم بودند از دولت مطالبه داشتند و حق هم داشتند و از زمانی که دولت نقش و جای خود را پيدا کرد تدريجا اين پشتيبانی‌ها بيشتر هم شد. گرچه در سال‌های آخر جنگ تحميلی نسبت به رويکرد و رفتار نخست‌وزير و دولت وقت انتقاداتی مطرح است.

* منظورتان از دولت وقت، دولت آقای ميرحسين موسوی است؟

- بله منظور دولت ايشان است. در شرايط بعد از جنگ در همه کشورها اصلی وجود دارد که بعد از جنگ دولت از تمام توانمندی‌های ملی برای بازسازی کشور استفاده می‌کند و تحت عنوان«عملکرد نيروهای مسلح در دوران صلح يا بعد از جنگ» مطرح می‌شود، کشورهای روسيه و چين از اين مساله استفاده خوبی کرده‌اند. سپاه هم با توجه به توانمندی‌های خوبی که در حوزه‌های مهندسی داشت و علاوه بر تجهيزات و امکانات، از نيروی انسانی زبده و هوشمندی هم برخوردار بود، بر اساس اصل ۱۴۷ قانون اساسی و با فرمان مقام‌معظم‌رهبری در ۲۳ آذر ۶۸ بخشی از توانمندی‌های خود که عمدتا ماهيت مهندسی داشت را وارد حوزه سازندگی کشور کرد. البته در آن زمان مثل همه حوزه‌های ديگر مانند جنگ نسبت به توانايی‌های سپاه خيلی حرف‌وحديث بود که اينها (سپاه) دوره نديده‌اند، آموزش نديده‌اند، لشکر و يگان نمی‌شناسند و اتفاقا يکی از چالش‌های سپاه با بنی‌صدر هم در همين زمينه بود که اجازه کار به سپاه نمی‌دادند، اما با تاکيدات امام، نماينده ايشان در شورايعالی دفاع که در آن زمان مقام‌معظم‌رهبری بودند و هم با جديت آقای هاشمی بر مشکلات فايق آمديم و سپاه توانست به همه اين سوالات و شبهات پاسخ دهد و ملت ما متوجه شدند که اگر حضور سپاه نبود شرايط متفاوت می‌شد. بنابراين سپاه با به جان خريدن همه اين حرف‌ها توانست موفق ظاهر شود.

در حوزه سازندگی نيز از ابتدا تا همين امروز هرکسی از منظر خاصی با ورود سپاه مخالفت داشت که به ظاهر هم از سر خيرخواهی بوده است؛ ولی از آنجا که ماموريت سپاه حفاظت از انقلاب است، نمی‌توانست نسبت به اينکه کشور و به ويژه زيرساخت‌های آن آسيب ديده بی‌تفاوت باشد و با بازگشتن به پادگان‌ها چشمش را بر اين شرايط ببندد.

در دولت سازندگی که آغاز ورود سپاه به سازندگی است، بارها و بارها رييس‌جمهور و وزرای دولت در مقاطع مختلف، اين نقش برجسته سپاه را مورد تقدير قرار دادند و سپاه با وجود همه اين موانع کارهای بزرگی را انجام داد. افزايش تجربه و دانش فنی و تامين تجهيزات جديد در اين عرصه در دولت اصلاحات هم تداوم پيدا کرد و پروژه‌های زيادی به سپاه محول شد که بخش عمده‌ای از پروژه‌ها در همان دولت اصلاحات به پايان رسيد و وزرای عمدتا فنی دولت اصلاحات، مثل وزارت نيرو و راه از نوع کار سپاه چه از بعد کيفی و چه کمی راضی بودند.

- تمام مصاحبه‌ها، گفت‌وگو و اظهارات وزرای اصلاحات در مراسم افتتاحيه و اختتاميه پروژه‌های واگذار شده به سپاه موجود و مستند است و يک مورد هم گله و شکايت از نحوه اقدامات سپاه نه در دولت اصلاحات و نه در دولت سازندگی نبوده است.

در دولت نهم و دهم نيز همين روند ادامه پيدا می‌کند و گاهی مشکلات سپاه در اين دوره بيشتر از دوره اصلاحات و سازندگی هم بود که دلايل خاص خود را دارد و برخلاف آنچه در برخی رسانه‌ها گفته شده که کار سپاه با آمدن احمدی‌نژاد تسهيل شد و سپاه در همه پروژه‌ها هست، اينطور نبود، اين موضوع دقيق نيست و مستنداتش هم وجود دارد. يکی از دلايل آن هم اين است که پذيرش کار از طرف کسانی که در دولت‌های نهم و دهم حضور داشتند بنا بر دلايلی مثل دولت اصلاحات و سازندگی سهولت لازم را نداشت، البته نه اينکه ممانعت ايجاد کنند چون توان و تخصصی که سپاه دارد توانی نيست که دولت‌ها به سادگی از خير آن بگذرند. برخلاف برخی تبليغات جهت‌دار، اين سپاه نيست که تلاش دارد پروژه‌های مختلفی را بگيرد و کار کند بلکه اين دولت‌ها بوده‌اند که تلاش می‌کردند از ظرفيت و فرصت سپاه استفاده بيشتری کنند. بعد از انتصاب سرلشکر جعفری به فرماندهی کل سپاه يکی از تدابير ايشان اين بود که ورود سپاه به عرصه پروژه‌هايی که امکان انجامش توسط پيمانکاران داخلی بود را محدود کنند و حتی سقف ريالی پروژه‌ها را مشخص کنند و تلاش شده سپاه جايی ورود پيدا کند که پيمانکاران داخلی توان انجام آن را ندارند و عمده رقبای آن در اين پروژه‌ها شرکت‌های خارجی هستند. البته در دولت‌های نهم و به ويژه دولت دهم، مساله تحريم‌ها نيز مشکلاتی ايجاد کرد که بايد اين را هم به دلايل ديگر اضافه کنيد. مثلا انتقال خط لوله صلح از عسلويه به ايران شهر پروژه‌ای نيست که از سوی پيمانکاران داخلی داوطلب داشته باشد، هر آدم عاقلی هم می‌داند که وقتی توانی در کشور است نبايد شرکت‌های خارجی وارد شوند. از طرف ديگر برآورد هزينه‌ها و فرصت‌آفرينی برای پيمانکاران خرد نيز بايد مورد توجه قرار گيرد.

حضور سپاه در عرصه سازندگی تداوم حضور سپاه در دوران دفاع مقدس است. لذت معرفی يک کشور آباد برای سپاه خيلی اهميت دارد، سپاه می‌خواهد نشان دهد که نظام جمهوری‌اسلامی قادر است در اين حوزه‌ها کار کند و امروز در بسياری از حوزه‌ها کارهای بزرگی هم شده است و با همه هياهويی که وجود دارد هنوز ميزان پيمانکاران در کشور که وابستگی به جريان‌های موسوم به ملی و مذهبی دارند حتی در دولت‌های نهم و دهم از قرارگاه‌ سازندگی سپاه بيشتر است و با عدد و رقم می‌توان آن را نشان داد. اين موضوعی است که متاسفانه به‌رغم اهميت در چنين فضايی کمتر به آن توجه می‌شود.

* تعامل سپاه با کدام‌يک از دولت‌های هاشمی، خاتمی و احمدی‌نژاد بهتر بود؟

- در بخش‌های مختلف متفاوت است. در حوزه فرهنگی در دولت اصلاحات رضايت چندانی از عملکرد آنان نداشتيم و تعامل سپاه با آنها کمتر بود، نوع تفکری که مسوولان اين بخش به کار می‌گرفتند چه در حوزه فرهنگی يا در حوزه سياست خارجی، باعث می‌شد تعامل کمتر باشد، چون سپاه از گفتمانی حمايت می‌کرد که بتواند اقتدار کشور را به نمايش بگذارد و در حوزه بازدارندگی تاثير مثبت‌تری داشته باشد و طمع دشمنان را کمتر کند. به‌عنوان نمونه در اين دوره و در اوج بحث گفت‌وگوی تمدن‌ها که دولت دنبال می‌کرد، آمريکا ما را به‌عنوان محور شرارت در کنار کره‌شمالی و صدام مطرح کرد؛ اين در واقع ناشی از ماهيت دشمن و نوع نگاه آنها به واقعيت ماست. بخشی از انتقاد سپاه در آن دوره همين بود. اما به نظرم در حوزه سازندگی سپاه، در دوره آقای هاشمی و به‌ويژه در دوره آقای خاتمی از منظر کاری موانعش کمتر بود، گرفتن کار در دولت‌های نهم و دهم سخت‌تر بود، اين نظر من هم نيست بلکه بيان صريح فرمانده سابق قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبيا(ص) (آقای رستم قاسمی وزير فعلی نفت) است، نمی‌خواهم بگويم عنادی داشتند ولی سختگيری‌های کار بيشتر بود.

- نمی‌شود به‌طور کلی گفت، در حوزه‌های متفاوتی تقسيم می‌شود. تعامل سپاه با دولت‌هايی که قانونگراتر بودند و روند امور را قانونی طی می‌کردند، راحت‌تر و منطقی‌تر بود. سياست‌های کلی نظام و وظايف سپاه مشخص است. سپاه به‌عنوان حافظ انقلاب به هر ميزان که دولت‌ها شرايط و بسترها را فراهم کرده‌اند برای کمک به آنها شتاب کرده و در هيچ‌يک از دولت‌های سازندگی، اصلاحات و نهم و دهم کم نگذاشته‌ است. در دوره اصلاحات شاهد حضور آمريکايی‌ها در عراق و افغانستان بوديم، سپاه به‌عنوان لبه جلويی حوادث به‌طور شايسته‌ای توانست وظايف خود را انجام دهد و تهديد را از کشور دور کند. در دوره آقای احمدی‌نژاد هم ديديد چندين‌بار آمريکايی‌ها تا مرحله تهاجم به ما پيش رفتند، اما تهاجم خود را عملی نکردند، چون از قدرت بازدارندگی سپاه و نيروهای مسلح که به نمايش درآمده بود به‌ويژه رزمايش‌های پيامبر اعظم(ص) که از دوران اصلاحات آغاز شد، فهميدند که نبايد ريسک کنند چرا که متضرر خواهند شد و اين يک اصل ثابت بود. در مناظرات نامزدهای رياست‌جمهوری اخير هم دقت کنيد، می‌بينيد که هيچ دغدغه امنيتی از سوی هيچ‌يک از کانديداها مطرح نشد و اين عملکرد خوب نيروهای مسلح به ويژه سپاه بود که در حوزه نظامی و دفاعی به گونه‌ای عمل کند که هيچ کشوری هوس تهاجم دوباره به اين کشور را نداشته باشد. بايد اذعان کنيم در دوران انقلاب کشور در يک جنگ ناخواسته غافلگير شد، بنابراين هرگز اين اتفاق نبايد تکرار شود. يکی از دغدغه‌های جدی دولت‌ها امنيت کشور و مرزهاست. هديه سپاه و به‌طور کلی نيروهای مسلح به دولت‌ها همين امنيت کشور است. رييس دولتی که هيچ دغدغه‌ای نسبت به امنيت نداشته باشد چقدر می‌تواند راحت‌تر در جهت تحقق شعارها و قول‌هايی که داده عمل کند و اين در مورد دولت آينده نيز صدق خواهد کرد و به ياری خداوند، دکتر روحانی نيز دغدغه‌ای از اين بابت نخواهد داشت.

- نسبی است و هرکدام را بايد در شرايط خاص خودش مورد ارزيابی قرار داد البته تلاش همه دولت‌ها بر قانونگرايی بوده است.

* بحث‌هايی وجود داشت مبنی بر اينکه سپاه در سال 84 به آقای احمدی‌نژاد تمايل داشت؟

- منطق سپاه اين است که در چارچوب وظايفش عمل کند. قاطعانه می‌گويم سپاه هيچ‌گاه به دنبال اين نبوده که چه کسی رييس‌جمهور می‌شود. مبنای سپاه اين بوده که آنچه مورد نظر رهبری و در دو بعد امنيت انتخابات و حضور حداکثری مردم است تحقق پيدا کند و سپاه در اين دو بخش هميشه فعالانه حضور داشته است؛ يکی اينکه انتخابات در يک شرايط امن و آرام انجام شود که با توجه به دشمنانی که داريم کار ساده‌ای هم نيست. امنيت به‌سادگی حاصل نمی‌شود، وظيفه امنيتی سپاه همواره وظيفه ثابتی بوده است، فارغ از اينکه مردم به چه کسی رای دهند. نکته دوم اينکه سپاه به‌عنوان نهاد انقلابی که دل در گرو انقلاب دارد و قطعا نسبت به انتخابات حساس است، آنچه دنبال می‌کرده حضور حداکثری مردم بوده است. استاندارد حضور مردم را از شاخص‌های امنيتی می‌دانيم و هرچقدر حضور مردم بيشتر باشد کمک غيرمستقيم به نيروهای مسلح است. برای تحقق اين خواسته‌ها سپاه به‌طور جدی در جهت تبيين ديدگاه امام و رهبری و تبيين ضرورت و نقش حضور مردم فعال بوده است اما اينکه گفته می‌شود سپاه در سال 84 پشتيبان آقای احمدی‌نژاد بوده است حرف درستی نيست و با قاطعيت می‌گوييم سپاه به هيچ‌وجه به دنبال ايشان نبود. اما بحث ديگری که مطرح است اين است که بسيجی‌ها گفتمان احمدی‌نژاد را به لحاظ نوع شعارها و عملکردی که در زمان مديريت شهرداری از ايشان ديدند، پسنديدند و افکار عمومی ما در آن مقطع هم موثر بود، افکار عمومی، نيازها و مطالباتی دارد و نگاه می‌کند در شعارهای چه‌کسی اين مطالبات برجسته است، اما اين به آن معنا نيست که بسيج به‌طور سازمان يافته پشت آقای‌احمدی‌نژاد باشد، بسيجی‌ها که بخش قابل توجهی از جمعيت کشور هم هستند احساس کردند آنچه می‌خواهند و می‌پسندند در رويکرد ايشان هست و قابل انکار هم نيست که بسيجی‌ها آن مقطع، رای اصلی‌شان وی بود. در انتخابات بعدی هم همين‌طور بوده است. درست است که بسيج سازمان وابسته به سپاه است اما اينطور نيست که سپاه به آن امر و نهی کند و در انتخابات به آنها دستور دهد که به چه کسی رای دهند.

* سوال همين‌جاست که بسيج دستوری عمل می‌کند و در اين رابطه هم از سپاه دستور گرفته است؟

- نه اصلا اينطور نيست. درست است بسيج سلسله مراتب دارد و دستوری عمل می‌کند مثلا در مورد رزمايش‌ها و ساير فعاليت‌های ميدانی اينگونه است، اما در اموری که مربوط به شخص خود بسيجی‌هاست، آنها بنابر تشخيص خود عمل می‌کنند، بسيج اقشار مختلفی دارد مثل دانش‌آموز، دانشجو، استاد دانشگاه و... ما بارها در همين انتخابات هم بيانيه داديم که سپاه و بسيج به‌طور مصداقی از کسی حمايت نخواهند کرد و فقط به تبيين ملاک‌ها و معيارها و ضرورت حضور حداکثری خواهد پرداخت. ما در مورد عدم ورود به مصداق‌ها به لحاظ شرعی موظف هستيم؛ در اين مورد، امام جمله صريحی دارند که ورود به دسته‌جات و گروه‌های سياسی برای سپاه حرام شرعی است و لفظ حرام شرعی برای سپاه و نظامی‌ها که خاستگاهشان ايمانی است معنای خاصی دارد.نکته اينجاست که به قول گوبلز«دروغ هر چه بزرگ‌تر باشد باورکردنش آسان‌تر است»، اين هم يک دروغ گوبلزی است که سپاه و بسيج دنبال اين هستند که اين فرد يا آن فرد کدام‌يک رييس‌جمهور شود و کدام‌يک نشود. واقعا اين نگاه سپاه نيست البته ما در هر دوره‌ای از تجربيات قبلی‌مان استفاده کرده‌ايم مثلا در انتخابات اخير از ۵/۱سال قبل فرماندهان سپاه و نماينده ولی‌فقيه در سپاه بر اين موضوع نظارت بيشتری داشته‌اند، خود ما در روابط عمومی کل سپاه از حدود يک‌سال پيش به صراحت گفته‌ايم که سپاه به تعيين مصداق‌ها ورود نخواهد کرد.

* عملکرد سپاه در سال ۸۸ را چطور ارزيابی می‌کنيد؟

- مقطع ورود سپاه به فتنه ۸۸ مقطعی بود که به‌شدت افکار عمومی از مسوولان نظام و سپاه مطالبه داشت که موضوع را فيصله دهند. يعنی به‌دليل نوع اتفاقی که افتاد و واقعيت غيرقابل انکاری وجود داشت که بخشی از رای‌دهندگان به نتيجه انتخابات اعتراض داشتند و حضور خيابانی پيدا کردند و بيانيه‌هايی داده شد، از طرفی، جناحی که آرای بيشتری هم داشت در صحنه حاضر بود ولی سپاه در اين مقاطع هيچ ورودی نداشت در روزهای ابتدايی تلاش کرد مشکلی پيش نيايد و کسی هم آسيب نبيند اما وقتی موضوع اردوکشی‌های خيابانی و اقدامات ساختارشکنانه و ضدامنيتی تداوم پيدا کرد و خسارت جانی و مالی به مردم وارد شد و ميدانی برای حضور عناصر معاند نظام – که هيچ تعلقی نه به آن ۱۳ميليون هوادار کانديدای شکست‌خورده داشتند و نه به کسانی که برنده شده بودند - که از اين فرصت سوءاستفاده کنند، باز شد. طبيعی است اينجا صرف‌نظر از خود انتخابات، سپاه در مقطعی ورود کرد که به غايله خيابانی و ناامنی ناشی از قانون‌گريزی پايان دهد بنابراين سپاه در چارچوب ماموريت‌های قانونی خود و برای بازگرداندن امنيت پايدار، آن هم در مدتی کوتاه، محدود و موثر در فتنه ۸۸ ورود پيدا کرد. برآيندی که بعد از آن داشتيم رضايت عموم را به همراه داشته است و از عملکرد سپاه راضی بودند، البته اينکه از رفتار نيروهای انتظامی يا بسيج که کمک می‌کردند نارضايتی‌هايی بوده باشد، منکر نيستم و ممکن است اشتباهات فردی رخ داده باشد.

- نه اينکه با تعصب بگويم بلکه بررسی دقيق انجام داديم که سپاه در حوادث پس از انتخابات ۸۸ اشتباهی نکرده است. سپاه اصلا نقشی نداشته است. در ۱۰ روز مانده به انتخابات ما اردوکشی‌های خيابانی مفصلی با حضور طرفداران همه کانديداها داشتيم اما شما هيچ نزاع و درگيری‌ای تا روز اعلام نتايج انتخابات نمی‌بينيد ولی اتفاقی که افتاد از آنجا بود که استارت عبور از قانون زده شد و عناصر فرصت‌طلب البته با طراحی قبلی وارد شدند. سپاه در راستای وظايف قانونی خود و در مقطع خاص خود وارد شد. البته يکی از ضعف‌های ما در ماجراهای بعد از انتخابات سال ۸۸ اين بود که از گفتمان معنوی و حضور آگاهی‌بخش فرماندهان سپاه که از محبوبيت خوبی در افکار عمومی برخوردار بودند، در رسانه ملی کمتر استفاده کرديم و دليلش هم اين بود که آنقدر دشمن تبليغ کرده بود سپاه در انتخابات دخالت می‌کند که اين نگرانی وجود داشت که خود همين حضور به دخالت سپاه در انتخابات ترجمه شود.

* سپاه برخلاف سال‌های اول، در دو، سه‌سال آخر دولت دهم با آقای احمدی‌نژاد به اختلاف خورد، در شورای عالی امنيت هم بحث‌ها و اختلافاتی مطرح شده است، دليل اين اختلاف‌ها چه بود؟

- حمايت سپاه و همکاری با دولت‌ها تابع ضوابط و مقررات خاصی است که بخشی مدون و مکتوب و ابلاغ‌شده است تا زمانی که دولت‌ها به وظايف مصرح و قانونی خود عمل کنند و تخطی نکنند، سپاه خود را ملزم می‌داند با تمام توان از آنها حمايت کند، به محض اينکه احساس شود دولت‌ها دچار حاشيه‌هايی شده‌اندکه با متن فاصله دارد قطعا اين می‌تواند نسبت به رفتار سپاه تجديدنظر ايجاد کند و اين چيزی بود که مـتاسفانه در مورد دولت دهم اتفاق افتاد. مکاتبات زيادی با دولت دهم تحت نام سازمان سپاه و هم تحت عنوان جمعی از فرماندهان سپاه صورت گرفت و بيشتر ناظر بر اين مطلب بود که از حاشيه‌سازی پرهيز و تلاش کند خدمت صادقانه و گفتمان منطبق با انقلاب که منادی‌اش بود را پيگيری کند و در اين زمينه واقعا سپاه تلاش‌های زيادی را برای کمک به دولتی که با تحرک بالا منشا خدمات ارزشمندی برای کشور شد، انجام داد.

- قطعا اين اختلاف وجود داشته، در دولت‌های قبلی هم بعضا بوده است. مراکز اصلی تصميم‌گيری مثل شورايعالی امنيت ملی که رييس‌جمهور رييس آن است و مصوبات آن بعد از تاييد مقام معظم رهبری اجرايی می‌شود سپاه وظيفه دارد آن مصوبات را اجرايی کند، در اين حوزه‌ها با هيچ‌يک از دولت‌ها مشکلی نبوده، آنچه بيشتر مطرح است سليقه، گفتمان و گاه برخی رفتارهاست که مراجع و مومنان نسبت به آن موضع‌گيری می‌کنند، ماهيت سپاه در اين مسايل روشن است، اما اختلافی که لاينحل باشد تاکنون وجود نداشته است.

* توضيح شما درباره خبرها و پيامک‌‌هايی در مورد حمايت برخی چهره‌ها مثل سردار سليمانی از بعضی کانديداها مطرح شد، چيست؟

- دو بحث را بايد به‌طور جدی در نظر بگيريم:اول اينکه ستادهای کانديداها تلاش می‌کنند که از چهره‌های محبوب برای جلب آرا بهره‌برداری کنند که يکی از اينها می‌تواند فرمانده سپاه قدس باشد که به لحاظ جاذبه شخصيتی و مقبوليت اجتماعی مورد توجه قرار می‌گيرند، اما بلافاصله بعد از انتشار اين خبر که در دو مقطع زمانی برای دو نفر از نامزدها مطرح شد، رسما مورد تکذيب قرار گرفت.

- نه. گفت‌وگويی حدود يک‌ونيم‌سال پيش بين ايشان با يکی از علمای محترم ديگر پيش می‌آيد که چه کسی می‌تواند کشور را اداره کند؟ ايشان می‌گويند آدم‌های زيادی هستند مثلا آقای فلانی، عين همين عبارات را با ادبيات جدی‌تر در حمايت ايشان از نامزد ديگری پيامک کردند که باز تکذيب کرديم و با پيگيری شخص سردار سليمانی بود و ما هم مقيد بوديم که شخصيت و جايگاه ايشان نبايد هزينه انتخاباتی قرار گيرد. از ارديبهشت سال گذشته اين مساله را رعايت کرديم تا از آبروی سپاه که متعلق به آبروی نظام است هزينه نشود. نمی‌گويم به‌طور کامل ولی تقريبا هيچ گله‌ای از ستادها در اين‌باره نداشتيم و برای اولين بار بنگاه‌های بزرگ خبرپراکنی دشمن هم اذعان کردند که سپاه به‌طور مصداقی ورود نداشته البته بايد گفت نه‌فقط در اين انتخابات که در انتخابات‌های قبلی هم همين‌طور بوده است.

* اگر سپاه را بخواهيد در اين سی و چند سال آسيب‌شناسی کنيد، مهم‌ترين نقاط ضعف و قوت آن را چه می‌دانيد؟

- مرکز راهبردی سپاه همواره در حال رصد سازمان سپاه و جهت‌گيری‌های ماموريتی آن است. يک بحث مهم موضوع روزآمدی متناسب با روند تحولات و تهديدات منطقه‌ای و جهانی است.

در يک دوره‌ای بعد از جنگ تصور خوبی از تهديدات نداشتيم اما با تهيه «طرح تحول و تعالی سپاه» تهديدات و جنگ‌ها در بخش‌های مختلف مثل جنگ نرم، سخت و نيمه‌سخت تقسيم‌بندی و متناسب با آنها طيف‌های ماموريتی، نيروی متخصص و تجهيزات لجستيکی تعريف شد.

سپاه همواره تلاش می‌کند ماهيت انقلابی خود را از دست ندهد و فرهنگ برجسته‌ای که سپاه از آن برآمده به نسلی که قرار است سپاه را تحويل بگيرد، به درستی منتقل و اين روحيه آرمانی و انقلابی حفظ شود.

در اين راستا عملکرد سپاه را به‌طور مداوم رصد کرده و سعی می‌کنيم همواره اشکالاتی که در روند کار هست را رفع کنيم. نمی‌توانيم انکار کنيم که همه پيشرفت و اقتدار جوامع در گرو دسترسی به سرشاخه‌های علم بوده است، اين نگاه در سپاه وجود دارد که بايد بتوانيم بر علوم مختلف مسلط شويم تا حرفی در اين فضا برای گفتن داشته باشيم. نگاه سپاه نگاه درآميختن علم، معنويت، ايمان و عمل انقلابی است.

- مهم‌ترين نقطه قوت سپاه را همين ايمان و اعتقاد به ارزش‌های الهی، خصيصه مردمی‌بودن و تعريف‌کردن خود در چارچوب قوانين و مقررات برگرفته از مکتب اسلام که شاخص آن ولايت‌فقيه است، می‌دانم. من رمز موفقيت‌های سپاه را در اين می‌دانم که همواره نگاهش به اشاره رهبری چه در دوران حضرت امام و چه دوران مقام‌معظم‌رهبری بوده است.

- در سازمانی به بزرگی سپاه با ماموريت‌ها و وظايف مختلف، طبيعی است که ضعف‌هايی وجود داشته باشد و بنده مهم‌ترين نقطه ضعف سپاه را در حوزه اطلاع‌رسانی می‌دانم و به‌رغم تلاش‌های فراوان نتوانستيم سپاه و عملکرد و کارکرد آن را خوب و در تراز اين نهاد مردمی و انقلابی بشناسانيم، مثلا وقتی تنها کمتر از پنج‌‌درصد پروژه‌های عمرانی کشور را داريم، دشمن آن را ۹۵‌درصد نشان داده و جا انداخته است، اين نشان از ضعف ما در اين حوزه دارد که البته بخشی از آن ناشی از فرهنگ سپاه است که می‌گويد مردم دارند کار ما را می‌بينند و دشمن هم کار خود را خواهد کرد. ولی کارکرد رسانه‌ها امروز غيرقابل انکار است به‌گونه‌ای که بخش عمده‌ای از فعاليت‌های سپاه که صددرصد منطبق با منافع ملی و در راستای رفع نيازهای مردم و جامعه بوده در نظر رسانه‌های معاند وارونه نشان داده شده است.

* سپاه در طول سال‌های فعاليت اشتباهاتی هم داشته است؟

- بله، در دوره بعد از جنگ، سپاه از نقش فرهنگی که بايد ايفا می‌کرد، غفلت کرد و درونگرا شد. پرداختن به خود سپاه، ما را از مشکلات جامعه غافل کرد، مثل اتفاقی که در شلنگ‌آباد اهواز يا کوی طلاب مشهد افتاد، اگر سپاه مثل الان هوشيار بود به دولت‌ها فشار می‌آورد که اجازه ندهد چنين اتفاقاتی بيفتد ولی سپاه درونگرا شد و از اين ناحيه کشور آسيب ديد.

* اشتباهی که آسيب‌زا بوده باشد چطور؟ و به‌طوری که سپاه بخواهد بابت اين اشتباهات عذرخواهی کند؟

- نمی‌گويم اشتباه نبوده است اما مورد خاصی که نيازمند عذرخواهی بوده باشد واقعا سراغ نداريم اساسا کسی که عذرخواهی کند منزلتش افزايش پيدا می‌کند ولی اينکه مجموعه سپاه چنين اشتباهی کرده باشد سراغ ندارم، شايد در رفتار کسانی که در گذشته در سپاه شاغل بوده‌اند يا انتسابی به اين نهاد داشته‌اند در جريان فعاليت‌های سياسی و اجتماعی اشتباهی مشاهده شده باشد اما اينکه آن را به حساب سپاه بگذاريم و عذرخواهی از سپاه مطالبه کنيم، اين کار پسنديده‌ای نيست. سپاه هميشه سپر بلای حوادث کشور بوده است، اما اينکه همه کارهای سپاه صددرصد معطوف به نتيجه بوده است را هم مدعی نيستيم.

* منبع اصلی اعلام مواضع سپاه چيست؟ خبرگزاری‌ها و روزنامه‌هايی وابسته به سپاه شناخته شده‌اند، موضع‌گيری‌های آنها به‌عنوان موضع سپاه تلقی می‌شود.

- منبع رسمی ما برای اعلام مواضع و ديدگاه‌های سپاه سايت سپاه‌نيوز (سايت رسمی خبری سپاه) است. در طول پنج‌سال گذشته نبوده خبری را اعلام کنيم و مسووليت آن را برعهده نگيريم. اما به‌طور کلی هيچ رسانه‌ای بدون صاحب نيست. در دوره اصلاحات که دوره ورود بسيج به عرصه جنگ نرم بود، در آن زمان به خبرگزاری‌ فارس و روزنامه جوان به‌عنوان يکی از ابزارهای جنگ‌ نرم مجموعه سازمان بسيج کمک‌هايی کرد اما آن خبرگزاری و روزنامه تابع همان قوانينی هستند که ساير خبرگزاری‌ها و روزنامه‌ها تابع آن می‌باشند و رسانه اختصاصی سپاه محسوب نمی‌شوند.

- حضور سپاه در همه مسايل و عرصه‌ها قانونمند و به‌صورت ريز و جزيی تابع قوانين کشور است قوانين و مقررات نحوه ورود سپاه در هر زمينه‌ای را مشخص کرده و بر همين مبنا کارش را انجام می‌دهد.

اينکه برخی در جريان مناظرات انتخاباتی حضور سپاه در عرصه سازندگی خيلی برجسته می‌دانستند به اين دليل است که تصور می‌کردند گفتن اين حرف که «پای سپاه را از کارهای اقتصادی بيرون می‌کشيم» يک رای‌آوری زياد خواهد داشت، در حالی که ورود سپاه به اين عرصه قانونی است، اما به اين مسايل که مقتضای انتخابات بود ورود پيدا نکرديم.

در دولت آينده هم تابع قوانين خواهيم بود. سپاه عطشی برای گرفتن پروژه‌ها البته منهای مواردی که دستاوردی برای نظام داشته باشد، ندارد. لطفا به اين نکته دقت کنيد؛ ما هزاران شهيد داديم که يک وجب از خاکمان را به دشمن ندهيم چطور ممکن است ميليون‌ها مترمکعب گاز از منابع حوزه مشترک توسط ديگران برداشت شود و سپاه نسبت به اين مساله حساس نباشد و به مسوولان فشار نياورد که اگر نمی‌توانيد انجام دهيد، ما آماده پذيرش کار هستيم که مثال آن فازهای ۱۵ و ۱۶ پارس‌جنوبی است که با اصرار سپاه نه برای منفعت‌طلبی بلکه برای منافع ملی بود و يک وزير انقلابی آمد و گفت صفر تا صد آن را به سپاه دهيد. قرارگاه سازندگی آن را انجام داد که واقعا الگوست. سپاه سر آنچه با منافع ملی سروکار دارد دنبال اين نيست که چقدر هياهو کنند، سپاه وظيفه‌اش را انجام خواهد داد و به اين مسايل اعتنايی نمی‌کند. در بقيه ‌حوزه‌های سازندگی هم سپاه اصراری ندارد، دولت‌ها هر قدر بيشتر بتوانند از ظرفيت و توانايی سپاه استفاده کنند، برنده آنها هستند. بخش عمده‌ای از پروژه‌هايی که آقای احمدی‌نژاد رييس‌جمهور محترم در همين ماه‌ها و هفته‌های پايان دوره‌اش افتتاح کرد توسط قرارگاه خاتم‌الانبياء (ص) انجام شده بود. البته سپاه با افتخار اين کار را کرد. سپاه در کمک به دولت آينده پيش قدم خواهد بود

* به تعامل بهتر سپاه با دولت آينده خوشبين هستيد؟

- انتخابات يازدهم و رييس‌جمهور منتخب را فرصت خوبی برای پيگيری آرمان‌های انقلاب می‌دانيم و همان‌طور که مقام معظم رهبری فرمودند همه بايد به اين دولت کمک کنند و سپاه در اين موضوع پيشقدم است و برخلاف آنچه معاندان‌درصدد القای آن هستند، سپاه مصمم است به‌طور همه‌جانبه در چارچوب قوانين به دولت کمک کند و موفقيت دولت را موفقيت ملتی می‌داند که به ايشان با اميد رای دادند و اين آمادگی را سپاه طی بيانيه‌ای رسمی پس از پيروزی رييس‌جمهور منتخب اعلام کرده است.

توجه: اگر عنوان اين مقاله را در جدول زير وارد نکنيد، ما نخوهيم دانست که راجع به کدام مطلب اظهار نظر کرده ايد.

کافی است تيتر را کپی کرده و در محل مربوطه وارد کنيد.