از مجموعه مقالات منتشر شده در سکولاريسم نو

چهارشنبه 11 اسفند 1389 ـ 2 مارچ 2011

سال هاست كه در رسانه هاي آلماني زبان، وقتي سخن به خانم دكتر مارگارت ميچرليش مي رسد، همه با احترام خاص از First Lady و Grande Dame ”جامعه روانكاوي”، ”اسطوره و شخصيّت نمونه فمينيسم» آلمان ياد مي كنند.

مارگارت ميچرليش در 17 ژوييه سال 1917 در گراستن / دانمارك متولد شد. دبيرستان را همان جا به پايان برد. سپس درمونيخ و هايدلبرگ طبّ خواند و درزوريخ روانكاوي آموخت.

در اولين سال هاي پس از جنگ جهاني دوم، به اتفاق همسرش دكترالكساندرميچرليش (در آن دوران مشهورترين روانپزشك آلمان)، به احياء جامعه روانكاوي – كه در سركوب هاي دوران هيتلر از هم پاشيده بود – همت گماشت. در سفر به لندن و در طول سال هاي آموزش و كار علمي درايالات متحده آمريكا به تلاش هايش ادامه داد و در نوسازي پيوندهاي گسستهء روانكاوان برجستهء آلماني به جدّ كوشيد. سرانجام، وقتي در سال 1960 «انستيوي روانكاوي زيگموند فرويد» درشهر فرانكفورت آلمان پايه ريزي شد، مارگارت ميچرليش جزو گروه كوچك اساتيد مؤسس بود و همان جا به كارو تدريس مشغول شد.

ابتداء، براي بيش از يك دهه، موضوع اصلي پژوهش علمي و كار تحليلگري مارگارت ميچرليش بررسي و كاوش، تشخيص و درمان عواقب روانشناختي- اجتماعي فاشيسم هيتلري بود. به اتفاق همسرش دراين زمينه آثار بديعي منتشركرد كه فهم مسائل و تشخيص رسوبات تجربه نازيسم را ژرفا بخشيدند.

اين آثار – و بيش از همه كتاب ” عاجز از غمگساري” - شهرت فوق العاده اي يافتند و نقشي مهم در كار روشنگري چند نسل بعد از جنگ داشتند. اهميت اثر فوق الذكر در حدّي بوده است كه هنوز هم، پس ازحدود نيم قرن، مرتب تجديد چاپ مي شود.

از همان دههء 60 به بعد، مارگارت ميچرليش پيوسته به عمق معضلات رفتاري و روانشناختي ناشي از حاكميّت فاشيسم توجه داشته است. به ويژه مسايل و كلاف پيچيده ى «ستم و سركوب» حقوق زنان يكي از موضوع هاي اصلي كار و كوشش پژوهشي و مداخلهء سياسي- اجتماعي وي را تشكيل داده است. ميچرليش يكي از فعال ترين و معروف ترين روانكاوان بود كه بعد از جنگ به ياري و همبستگي با جنبش زنان آلمان برخاستند. در اين مسير، مارگارت ميچرليش تحليل ها و پيشنهادات تازه داشت: قدرت سياسي را نبايد كم گرفت، زنان بايد در همهء عرصه ها فعال شوند؛ از سياستگذاري در تعليم و تربيت، تا امور اجتماعي و .... تا قدرت سياسي. مشاركت و همكاري متقابل با مردان مترقي و... خلاصه پيش بردن اصل برابري د رزندگي اجتماعي و همسري.

رويكرد ميچرليش به اين مسائل از مواضع كلاسيك فمينيستي متمايز بود. رفته رفته جنبش جوانان، و بخصوص بخش هاي تازه نفس از كوشندگان جنبش زنان، به نظرات و پيشنهادهاي ميچرليش توجه فزاينده پيدا كردند. رأي و نظر او خوانندگان بسيار يافت ونويسندگان، روزنامه نگاران و بخصوص فعالان جنبش با مارگارت ميچرليش به صحبت نشستند. حاصل اين كار نوع تازه اي ازآثار و كتاب هاي وي بود. گفت وگو هاي تفصيلي با مارگارت ميچرليش پا به عرصهء انتشار گذاشت. نه تنها راجع به فمينيسم، بلكه راجع به همهء موضوعات جنبش زنان و كل جامعه. اين مصاحبه ها، كه براي تودهء مردم روان و قابل فهم بودند، خيلي زود محبوبيت عمومي يافتند و با تيراژ بالا تجديد چاپ شدند. بدين ترتيب كار و تلاش فكري و مبارزاتي مارگارت ميچرليش در طول بيش از نيم قرن اخير ادامه داشته است. كتاب هاي ارزشمند و صدها مقاله و مصاحبه و سخنراني و...

مارگارت ميچرليش كه چند ماه ديگر 94 ساله مي شود، اكنون به سبب آسيب ستون فقراتش خانه نشين شده ولي كماكان حاضرالذهن، روشن بين و موشكاف، با حافظه اي حيرت انگيز و دقت نظر و هوشي سرشار، چون ضمير خردمند و روح شجاع جنبش زنان حضور دارد. از همه سو مورد احترام فزاينده جامعه است و باران جوايز گوناگون فرهنگي و... براي بزرگ بانوي جنبش روشنگري آلمان سر ايستادن ندارد. آثارش مرتب ناياب و بازچاپ مي شوند. كتاب/ مصاحبهء آخرش، « زن سرسخت و استوار»، در سال 2007 منتشر و تاكنون بارها تجديد چاپ شده است. آخرين كتابش، « راديكاليسم كهنسالي»، با مقدمه و يك مصاحبه آليس شوارتسر ( معروفترين فمينيست كنوني آلمان) با مارگارت ميچرليش، همين پارسال انتشار يافت و مورد استقبال فراوان قرارگرفت.

يكي از معروفترين مصاحبه هاي تفصيلي و بلند مارگارت ميچرليش، همين كتابی ست كه برگردان فارسي آن را مي بينييد: «آيندهء نقش از زنان دارد» (1987). اين كار اولين بار 11 سال پيش ترجمه، چاپ و منتشر شد و اكنون آن را، پس از بازخواني و تصحيحات لازم، با روي جلد - صفحه بندي تازه و افزودن مقدمه و فهرست مهمترين آثارش، به صورت فايل رايگان پ.د.اف، به زنان كوشنده در پيكار آزادي ايران تقديم مي كنم.

محل اظهار نظر شما:

شما با اين آدرس می توانيد با ما تماس گرفته

و اظهار نظرها و مطالب خود را ارسال داريد:

newsecularism@gmail.com