عبدالستار دوشوکی: از الماس های سردار مدحی تا خیرات اولاف پالمه

چهارشنبه 12 بهمن 1390 ـ 1 فوريه 2011

از الماس های سردار مدحی تا خیرات اولاف پالمه

با افزایش تدریجی تنش بین جمهوری اسلامی و غرب، برخی از محافل "با تجربه"ی اپوزیسیون برونمرزی نیز برای ارائه آلترناتیو، آموزش و تشکیل "دولت در تبعید" به یارگیری و جذب شخصیت های شناخته شده و جلب توجه "محافل تصمیم گیری" کـُنش و تلاش های خود را دو چندان کرده اند. طبیعتاً میزان موفقیت این گروه ها، حداقل در مراحل اولیه یارگیری، بستگی به پشتوانه مالی و هـُنر آنان برای جلب سرمایه از منابع متعدد و ارائهء تسهیلات و امکانات کافی برای شرکت کنندگان در ائتلافات محتمل آتی دارد.

تلاش برای همسو نمودن نحله های مختلف سیاسی و طیف های متفاوت اجتماعی و فعالان مدنی یک ضرورت سیاسی معطلی است که اهتمام ورزیدن به آن وظیفهء همهء آزادیخواهان راستین می باشد. در حین حال، این گونه تلاش ها باید دمکراتیک، کثرت گرا، ملی، شفاف و مبرا از پروسه های کرزای گرایی و چلبی سازی باشد. هدف باید جلب اعتماد و حمایت ملت ایران باشد و نه آموزش و یا آراستن "گروه خودی" برای جلب توجه "بیگانگان" که به زعم آنان ممکن است برای فردای ایران تصمیم گیری کنند.

پروژهء «الماس فریب»، طراحی شده توسط یکی از سربازان نه چندان گمنام امام زمان بنام سردار سید رضا مدحی که نطفه آن در زهدان بخشی از اپوزیسیون "مشتاق" سال گذشته در پاریس تکوین جنینی پیدا کرد، نمونهء بارزی از "هول حلیم تو دیگ افتادن ها" بود. متاسفانه علیرغم هشدارهای کنشگران و تحلیلگران سیاسی، فاز دوم آن پروژه با تغییر اسم و تشکیل یک جلسه محرمانه در لندن به کار خود ادامه داد. اکنون اینگونه بنظر می رسد که اینگونه پروژه های "غیرشفاف" با دگردیسی های ظاهری و صرف هزینه های فراوان وارد فازهای جدیدی می شوند.

نگارنده به دفعات در زمینه مضرات پنهان کاری محفلی و نفی آلترناتیو سازی غیر شفاف توسط محافل کهنه کار و خود شیفته مقاله نوشته و سخن گفته ام، زیرا راه نجات را در فراخوان عمومی برای مبارزه علنی و شفاف، فراگیر و ملی می دانم. وانگهی همواره از تلاش هموطنان و نیروهای فعال اپوزیسیون در راستای همبستگی ملی دفاع کرده ام. نشست اخیر برخی از فعالان جنبش همبستگی برای دمکراسی و حقوق بشر که در اوایل ژانویه امسال در کـُلن آلمان برگزار گردید نمونهء قابل تحسینی از اینگونه تلاش های شفاف و صادقانه بود.

در ادامهء پروژه های غیر شفاف سنوات گذشته، ظاهراً قرار است جلسه ای "بسته" یا بعبارتی خصوصی تحت پوشش بنیاد اولاف پالمه در استکهلم برگزار شود که برخی از چهره های شایسته، صادق و آبرومند اپوزیسیون نیز به آن دعوت شده اند. بر خلاف بسیاری از همایش ها و جلسات گروه های اپوزیسیون که به دلیل مشکلات مالی و عدم وجود تسهیلات لازمه امکان شرکت شخصیت ها و جریانات سیاسی در آنها وجود ندارد، جلسهء استکهلم بحمدالله پاگیر اینگونه مشکلات مالی از نظر هزینهء سفر و هتل و غیره نیست، و بهمین دلیل امکان حضور تعدادی از شخصیت های صادق و آزادیخواه بهمراه دیگران فراهم آمده است.

بسیاری عدم دسترسی به امکانات مالی را یکی از مشکلات عمده اپوزیسیون می دانند و بهمین دلیل فراهم نمودن تسهیلات مالی از جانب گردانندگان اینگونه جلسات را موفقیت بزرگی برای هسته دعوت کننده و اپوزیسیون میهمان به شمار می آورند. اما به عقیدهء نگارنده مشکل اساسی اپوزیسیون مالی نیست، بلکه نقض بنیادین در شیوهء نگرش و عملکرد سیاسی می باشد که عده ای انگشت شمار و بعضاً انگشت نما را در موقعیتی قرار می دهد تا بتوانند دیگران را با ارائهء تسهیلات مالی به سوی خود جذب کرده و از نمد این نوع گردهمایی ها برای خود کلاهی گشاد ساخته و نهایتاً آن را بر سر ملت ایران بگذارند.

در نتیجه، با استناد به تجربهء گذشته می توان هشدار داد که به دلایل مختلف، از جمله عدم شفافیت و استقلال، شیوهء مخفی کارانه و برخورد محفلی و گزینش انحصارطلبانهء حداقل برخی از گردانندگان و دعوت کنندگان، انتقادات و ایرادات اساسی به جلسهء استکهلم وارد است که هموطنان و بخصوص مدعوین صادق باید از کـُنه آنها مستحضر باشند. تا آنجایی که نگارنده اطلاع دارد بسیاری از شخصیت های بارز اپوزیسیون از طیف های مختلف، به دلیل ابهامات موجود و سوالات بی پاسخ، هیچگونه تمایلی برای شرکت در این جلسه از خود نشان نداده اند.

اولین ایراد اساسی به این جلسه که قرار است بزودی در استکهلم تشکیل شود، به انتخاب اسم آن وارد است. اسم این جلسه "اتحاد برای دمکراسی" می باشد. اولاً نشست خودمانی و گردهمایی بین خودی ها "اتحاد" نیست. اگرچه آنها در محراب و منبرهای عمومی ادعا می کنند که پایه و اساس کارشان بر اصل تنوع، تکثرگرایی و پلورالیسم و نفی انحصارطلبی است، اما ظاهراً قرار و مدارها بر این نهاده شده است که در خلوتکدهء بنیاد اولاف پالمه آن کار دیگر را بکنند. دوماً استعمال واژهء دمکراسی توسط کسانی که دمکراتیک، کثرتگرا و شفاف عمل نمی کنند، بیشتر به یک شوخی شبیه است تا یک حرکت جدی ملی و دمکراتیک! بقول برتولت برشت، "ما که خود نتوانستیم در زندگی خود مهربان باشیم، چگونه می توانیم جهان را به جهان مهربانان بدل سازیم؟" بر طبق اظهارات دوست قدیم، فرهیخته و اندیشمند، جناب دکتر شهریار آهی، حداقل بخشی از برگزارکنندگان و مدعوین اصرار داشتند این جلسه کاملاً "بــســتــه" باشد، و به همین دلیل جلسه "بسته" خواهد بود. وانگهی بر طبق ادعای برگزارکنندگان جلسه، روزنامه نگاران و خبرنگاران نیز اجازهء ورود و تهیهء گزارش از این جلسه را ندارند. سؤال اینجاست که آیا یک جمع چهل نفرهء خودی در یک جلسه بسته (یعنی خصوصی) در آغاز کار خویش می توانند این مشروعیت را کسب کنند تا برای ملتی که عملا ً "نامحرم" پنداشته شده اند، هم اندیشی و تصمیم گیری حداقل در گفتمان بکنند؟ ناگفته نماند که برخی از چهره های شاخص سیاسی و فعالان شناخته شده مدنی حتی ساکن استکهلم از چگونگی برگزاری این جلسه بیخبر بودند.

ایراد دوم به ذهنیت "وابستگی" و یا حداقل برداشت "عدم استقلال" از سوی بسیاری از هموطنان نسبت به منابع مالی و انگیزهء هستهء شناخته شدهء اولیه وارد است. اگرچه هیچگونه مدرک محکمه پسندی در راستای وابستگی این جلسه در انظار عمومی وجود ندارد، و نگارنده نیز چنین ادعایی ندارد. در عین حال سوالات متعددی همچنان بی پاسخ مانده است. رُل یا نقش کلیدی این کنفرانس بعهده کارگاه آموزشی «ایده آ» گذاشته شده است. قرار است مدعوین بعنوان نخبگان و رهبران سیاسی آیندهء جنبش سیاسی ایران در یک کارگاه آموزشی اختصاصی بنام "کارگاه هدی صابر" توسط موسسه بین المللی ایده آ برای بسیج و رهبری مردم جهت تحصیل انتخابات آزاد آموزش های لازمه را ببینند. آنها مدعی هستند که مشروعیت پروژه در راستای برگزاری انتخابات آزاد می باشد و نه در ماهیت هژمونی طلبی و "بسته"ی آن! حال باید پرسید کسانی که قریب به سی و سه سال در کارگاه باز جوامع آزاد درس کثرت گرائی و پلورالیسم را فرانگرفته اند، چگونه از درب خروجی یک کارگاه بسته دو روزه دمکرات و شفاف بیرون خواهند آمد. این بحث مسلماً توسط چالشگران سیاسی و کاوشگران مسائل اپوزیسیون دنبال خواهد شد. البته یکبار دیگر باید تاکید کنم که بنده برای اکثریت شرکت کنندگان این جلسه احترام زیادی قائل هستم و آنها را مبارزانی پاک و منزه می دانم که با نیت خیر می روند. انتقاد این نوشتار متوجه پنهانکاری ذاتی و "حرفه ای" برخی (و نه همه) از برگزارکنندگان اینگونه جلسات است.

ایراد سوم به ادعای برگزار کنندگان در مورد ماهیت غیر انتفاعی و غیر دولتی موسسه بین المللی «ایده آ» وارد است. بر خلاف ادعای دعوت کنندگان این جلسه، موسسهء ایده آ یک موسسه دولتی یا بهتر است بگوئیم بین دولتی (Intergovernmental) است که بودجهء آن توسط دولت ها پرداخت می شود و در بین بیش از ١١٦ کارمند و مسئول آن حتی یک ایرانی وجود ندارد. دلیل اصلی برگزاری این سمینار در استکهلم نیز همین است زیرا مقر اصلی ایده آ در مرکز استکهلم و جنب پارلمان سوئد قرار دارد.

چهارمین ایراد به شیوه گزینش و معیارهای انتخاب افراد و یا مدعوین توسط گردانندگان این جلسه مربوط می شود. متاسفانه هیچگونه شفافیتی در عملکرد گزینشی آنها وجود ندارد. برخی نیز نه تنها خود را مقید نمی دانند تا به مردم توضیح دهند بر اساس چه متراژ و معیاری افراد دعوت و یا دیگران حذف شده اند؛ بلکه در مقابل ملایم ترین انتقادات دچار سکته قلبی می شوند.

ایراد پنجم نیز این است که مشخص نیست هدف اصلی این جلسه چیست؟ آیا هدف گفتمان مدنی بین نحله های مختلف سیاسی می باشد، یا همانگونه که ادعا شده است رُل کلیدی یا نقش محوری این جلسه را موسسهء بین المللی ایده آ برعهده دارد تا "منتخبین" و مدعوین را برای یک امر "ملی" به سوی انتخابات آزاد در ایران آموزش دهد.

بهر روی، همایش و گردهمایی نیروهای اپوزیسیون باید همواره مورد استقبال قرار گیرد، و سمینار استکهلم نیز می توانست مورد شمولیت این اصلی کلی و حمایت ایرانیان باشد. اما افسوس که اصرار بعضی ها برای پنهان کاری و "کارآموزی" در پشت درهای بسته باعث طرح سوالات مشروعی شده است که برگزار کنندگان این جلسه مسلماً برای تنویر افکار عمومی و جلب پشتیبانی هموطنان تشنه آزادی و شفافیت، به آنها با سعهء صدر و بردباری پاسخ خواهند داد؛ زیرا بدون شفافیت و پاسخگوئی دمکراتیک، اعتماد سازی میسر نخواهد بود.

در پایان باید تاکید کنم که اگر این سمینار و یا کارگاه آموزشی برای یک شرکت خصوصی و یا حتی حزب و گروه مشخصی بود، بنده هرگز بخود این جازه را نمی دادم تا در مورد آن اظهار نظر و انتقاد بکنم. اما این جلسه تحت عنوان گفتمان ملی برای برگزاری انتخابات آزاد و رهایی ملت ایران تدارک دیده شده است. بنده نیز همانند هر ایرانی این حق را دارم تا از "مـُنجی" های آیندهء خود سؤال بپرسم و انتظار عملکرد شفاف و پاسخگوئی دمکراتیک داشته باشم. زیرا دمکراسی یعنی شفافیت، پاسخگوئی و کثرت گرایی؛ و برای درک این مطلب روشن و ساده احتیاجی به آموزش در کارگاه های "بسته" نیست.