گروه بریکس و آنچه در اجلاس دوربان گذشت

بازگشت به خانه پيوند به نظر خوانندگان آرشيو مقالات آرشيو صفحات اول جستجو

دوشنبه 12 فروردين ماه 1392 ـ 1 آوريل 2013

روز چهارشنبه، 7 فروردین (27 مارس)، رهبران کشورهای گروه موسوم به بریکس - متشکل از برزیل، روسیه، هند، چین و آفریقای جنوبی - در آخرین روز اجلاس خود در بندر دوربان، آفریقای جنوبی، نگرانی خود را از تهدیدهای نظامی علیه برنامهء اتمی ایران اعلام کرده‌اند. در بیانیهء پایانی نشست آن‌ها آمده است: «نسبت به تهدیدهای صورت گرفته برای اقدام نظامی و اعمال تحریم‌های یکجانبه نگران هستند.»

گروه بریکس همچنین از سوریه خواست تا به کارکنان سازمان‌های بشردوستانه امکان دهد به همهء نقاط این کشور دسترسی داشته باشند.

رهبران کشورهای گروه همچنين اعلام کردند که در نظر دارند بانک جدیدی تاسیس کنند که هدف از آن، کمک به اجرای برنامه های توسعه در کشورهای عضو و همچنین کشورهای توسعه نیافته جهان است.

ساختار و دستور کار این بانک شباهت قابل توجهی به بانک جهانی دارد که پس از جنگ دوم جهانی برای نظارت بر اجرای طرح های عمرانی در کشورهای جنگ زده اروپایی تاسیس شد و در دهه های اخیر، از اجرای طرح های توسعه در کشورهای توسعه نیافته حمایت کرده است.

مراکز این بانک، همراه با صندوق بین المللی پول، در واشنگتن، پایتخت آمریکا واقع است و ایالات متحده و کشورهای عمده غربی، به دلیل اهمیت اقتصادی که در راه اندازی و فعالیت آنها داشته اند، از نفوذ قابل توجهی در اداره امور و تصممیم گیری های آن برخوردارند. به طور سنتی، یک شهروند اروپایی به ریاست صندوق بین المللی پول و یک شهروند آمریکایی به ریاست بانک جهانی انتخاب شده اند.

جیکوب زوما، رئیس جمهوری آفریقای جنوبی، گفته است که رهبری این بانک را گروه بریکس برعهده خواهد داشت و هدف از تاسیس آن "تجهیز پس اندازهای داخلی و حمایت مالی از طرح های توسعه در مناطق توسعه نیافته جهان است."

قرار است کشورهای عضو مبلغ پنجاه میلیارد دلار را به تامین سرمایه بانک جدید اختصاص دهند. مقامات بانک جهانی از تاسیس چنین بانکی استقبال کرده و گفته اند آماده اند برای پیشبرد طرح های توسعه در جهان، با آن همکاری کنند.

تامین تمامی سرمایه مورد نظر برای بانک بریکس چندان قطعی به نظر نمی رسد و احتمالا برای راه اندازی آن، باید مدتی در انتظار بود، اما شرکت کنندگان توافق خود را برای ایجاد یک "خط مبادله ارزی" به ارزش حدود یکصد میلیارد دلار اعلام کردند.

احتمالا انتظار این است که چین، با ذخیره ارزی بیش از سه تریلیون دلار، تامین کننده اصلی منابع لازم برای این طرح باشد که به کشورهای عضو اجازه می دهد در زمان مواجهه با کاهش نقدینگی، از امکانات آن استفاده کنند.

ظاهرا قرار است این "خط مبادله ارزی" نقشی مشابه صندوق بین المللی پول را برای کشورهای بریکس ایفا کند.

شرکت کنندگان در اجلاس دوربان همچنین بر سر اجرای طرح ایجاد خط ارتباطی کابل نوری با ظرفیت زیاد بین کشورهای عضو به توافق رسیدند. این خط ارتباطی بیش از بیست و هشت هزار کیلومتر طول دارد و به گفته آقای زوما، هدف از احداث آن، "کاهش وابستگی کشورهای بریکس به ممالک پیشرفته به عنوان نقاط ارتباطی" است.

در اجلاس دوربان، بوثانیه شعبان، مشاور ارشد بشار اسد، رئیس جمهوری سوریه، پیام بشار اسد حاوی درخواست از کشورهای بریکس برای اقدام در جهت "پایان دادن به خشونت و فراهم کردن زمینه گفتگو" را ابلاغ کرد و افزود که دولت سوریه مایل به آغاز گفتگو است.

پیش از آغاز اجلاس، ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه، گفته بود که گروه بریکس خواهد کوشید در مورد سوریه، به شکلی هماهنگ عمل کند. روسیه و چین به عنوان حامیان حکومت سوریه، تا کنون از تصویب قطعنامه های حاوی تحریم سوریه در شورای امنیت جلوگیری کرده اند و بر مواضع خود در مخالفت با کشورهای غربی اصرار داشته اند.

از میان اعضای بریکس، روسیه بیش از سایر کشورهای عضو بر ایجاد هماهنگی سیاسی بین این پنج کشور تاکید داشته و با توجه به قدرت اقتصادی کشورهای عضو، ایجاد یک بلوک سیاسی در برابر کشورهای عمده غربی را امکان پذیر دانسته است.

شهروندان کشورهای عضو بریکس حدود چهل درصد کل جمعیت جهان را تشکیل می دهند و تولید ملی این کشورها، به حدود یک چهارم کل تولید ناخالص جهان بالغ می شود که از سهم آمریکا در تولید ناخالص جهانی نیز بیشتر است.

سابقهء تاسیس گروه بریکس به حدود ده سال پیش باز می گردد و حاصل این نظر است که کشورهای روسیه، چین و هند که زمانی همه آنها به درجات مختلف دارای اقتصادهای دولتی متمرکز بودند، با اصلاحاتی در سیاست های اقتصادی خود، عملا نظام سرمایه داری را به عنوان الگوی پیشرفت اقتصادی به کار گرفته اند.

این کشورها با اتکا به آزاد شدن امکانات داخلی و همچنین برخورداری از سرمایه گذاری خارجی، همراه با برزیل از رشد اقتصادی قابل توجهی در سطح جهانی برخوردار بوده و با توجه به جمعیت آنها، در مجموع به قدرت های اقتصادی تاثیرگذاری در سطح جهانی تیدیل شده اند.

واژه بریک با استفاده از حروف اول اسامی برزیل، هند، روسیه و چین در زبان انگلیسی ایجاد شده و در سال 2010، با پیوستن آفریقای جنوبی به این گروه، نام آن به بریکس تغییر یافت.

اولین اجلاس رهبران برزیل، روسیه، هند و چین به ابتکار رئیس جمهوری وقت برزیل تشکیل شد و شرکت کنندگان در این اجلاس، نواقص نظام مالی جهان را، که تحت تسلط قدرت های غربی است، عامل بروز بحران های اقتصادی معرفی کردند و خواستار اصلاحات اساسی در آن شدند.

اگرچه گروه بریکس براساس توافق نامه یا معاهده ای رسمی ایجاد نشده، اما مجموعه ای از توافقنامه های همکاری مشترک اقتصادی متقابل بین کشورهای عضو به امضا رسیده و برخی از آنها به اجرا درآمده است.

در صورتی که روند رشد اقتصادی این کشورها همچنان با شتاب کنونی ادامه یابد، پیش بینی می‌شود که طی چند دهه آینده، بریکس، در صورتی که دوام یابد، به بزرگترین مجموعه اقتصادی جهان تبدیل شود.

در عین حال، این احتمال را نیز نمی توان نادیده گرفت که ادامه رشد اقتصادی در برخی از کشورهای عضو گروه بریکس، ممکن است تحولات سیاسی عمده و در نتیجه، تغییرات اساسی در نگرش و سیاست خارجی آنها ایجاد کند.

توجه: اگر عنوان اين مقاله را در جدول زير وارد نکنيد، ما نخوهيم دانست که راجع به کدام مطلب اظهار نظر کرده ايد.

کافی است تيتر را کپی کرده و در محل مربوطه وارد کنيد.