اهمیت نقد بی پردهء سیاسی برای خروج از بحران

کریم قصیم

وضعیت احزاب شکست خورده در انتخابات اخیر آلمان، و رویکرد مورد نظر آنها به منظور خروج از بحران شدید ِ بعضاً مرگبار حزبی، بسیار آموزنده است. به نظر من شاهد مثالی است در باب ارج و قرب  انتقاد و انتقاد از خود و نقش سازندهء آن در سیاست و مدیریت دموکراتیک احزاب و ائتلاف های سیاسی و چگونگی برون رفت از تنگنای خفه کنندهء «وقایع اتفاقیه».

 در بارهء اهمیت«نقد» به طور کلی، بسیار نوشته و گفته اند. اما در بارهء منزلت انتقاد بی پرده در لحظهء بحران، و کوشش برای گشودن بن بست سیاسی مرگبار، اکنون در  یک صحنه دراماتیک و نمونهء جان دار و جاری .... با جوانب زنده آن رو به رو هستیم که خالی از هر حب و بغضی، به واقع،  مصداق «آفتاب آمد نشان ِ آفتاب» است:

  چند هفته پیش، انتخابات سراسری جمهوری فدرال آلمان برگزار شد. این انتخابات به گزینش جدید توازن قوای احزاب کشور در پارلمان فدرال منتهی شد (که در نهایت به ائتلافی تازه و انتخاب کابینه  نوینی منجر می شود). برندهء پر و پیمان ِ این بار - با نتیجه ای کم سابقه - خانم مرکل، رهبرحزب دموکرات مسیحی و صدراعظم کنونی بی رقیب آلمان، بود. اما درست در زمانی که وی و حزب اش رأی بالایی به کف آوردند و تثبیت شدند، حزب تاکنون مؤتلف وی، یعنی حزب لیبرال دموکرات به رهبری فیلیپ روثلر (ویتنامی الاصل) و ریاست افتخاری سیاستمدار بازنشسته و پیشکسوت، هانس دیتریش گنشر، با کاهش شدید آراء و شکست بی سابقه ای در سراسر کشور مواجه شد و برای نخستین بار حتی نتوانست از مرز 5 در صدی آراء که شرط ورود به مجلس سراسری فدرال است عبور کند! بنابراین، حزب لیبرال - دموکرات از فهرست احزاب و فراکسیون های حاضر در صحنهء اصلی مدیریت پارلمانی کشور حذف شد. اکنون در آلمان همه جا چو افتاده که حزب مزبور در «حال فروپاشی و اضمحلال» است. سرنوشت این حزب نامدار، ریشه دار و تأثیرگذار لیبرال دموکراسی آلمان بسیار مورد توجه افکار عمومی واقع شده و و  نشریات و رسانه های بزرگ آلمان سرگرم بحث و بررسی علل و اسباب سقوط بی سابقه آنند (نگاه کنید به نشریات اصلی و سیاست ساز کشور همچون اشپیگل، دی سایت، وِ ِلت و بیلد و تاتس و...) .

در اين انتخابات حزب سبر آلمان نیز با شکست غیرمترقبه ای رو به رو شد...

اما آن چه در این موقعیت فوق العاده وخیم (برای حزب لیبرال دموکرات) بلند بالاترین وسیلهء نجات از مهلکه و  پرچم فکری برای احیاء مجدد و  پیشرفت بعدی آن نامیده شده همانا بصیرت انتقاد از حزب توسط پیش کسوتان خود حزب و درایت انتقاد از خود توسط رهبر شکست خورده اش می باشد.

همین رویکرد را در مورد حزب سبز هم  می بینیم. در هیچ یک از این دو حزب ناکام، شرایط ناراحت کنندهء همراه با نگرانی و اضطراب شدید، نه تنها موجب عصبیت و هتاکی و، بدتر از این، باعث جستجوی "بز بلاگردان" و برچسب زنی به بی گناهان  نشد، بلکه مسئولیت پذیری و پاسخگویی در باب اشتباهات چشمگیر، اولین گام رهبر حزب لیبرال دموکرات بود (فیلیپ روثلر  بابت خطاهای خود و مدیریت شکست خورده اش از مردم آلمان پوزش خواست و استعفاء داد). اکنون شخصیت های استخوان دار و کهن سال و پر تجربهء این حزب به میدان آمده اند و پرچم انتقاد را برافراشته اند: شتشوی چرک و لای افکار کهنه، نقد شعارها و طرح های بی فایده بلکه مضرّ و به دور از نیاز  مردمان، حتی انتقاد از خودبینی ها و قدرت طلبی ها و کوبیدن های بی توجه به نیازمندی مردمان ... خلاصه نشان دادن تصلب شرائین حزب و دود اندودی بینش و بیهودگی پراتیک دست اندرکاران شکست خورده.

 این وجوه کار است که علناً مورد خطاب و عتاب قرار گرفته اند و بحث و انتقاد شدید و سازنده ادامه دارد (نگاه کنید به مصاحبهء اشپیگل با هانس - دیتریش گنشر، رئیس افتخاری حزب لیبرال دموکرات و پیشکسوت کهن سال حزب با مجلهء اشپیگل مورخ  7.10.2013). همین رویه را در مورد حزب سبر و علل شکست آن هم شاهدیم (نگاه کنید به مصاحبه های متعدد سران و بزرگان حزب سبز، منجمله با مجلهء اشپیگل مورخ 25 سپتامبر و 30 سپتامبر اخیر).

 در هر دو مورد، رهبر و کل تیم تراز نخست حزب از پست و مقام اول کنار کشیدند و مدیران جدیدی نامزد ریاست و هدایت حزب شده اند... گفتنی ها در اهمیت واکنش های مذکور زیادند. دستکم می توان گفت که یکی از تمایزات آشکار و برجستهء دستگاه های سیاسی دموکراتیک از دستگاه های هرمی فردی، با فرماندهی مطلقه و مسئولیت ناپذیری در آن «نوک پیکان تاریخ»، اکنون، دست بر قضا، آشکارا جلوی چشم ما است. امان از اصل «فرو ماندن» در دیدن و آموختن!

نظر خوانندگان

محل ارسال نظر در مورد اين مطلب:

توجه: اگر عنوان اين مقاله را در جدول زير وارد نکنيد، ما نخوهيم دانست که راجع به کدام مطلب اظهار نظر کرده ايد.

کافی است تيتر را کپی کرده و در محل مربوطه وارد کنيد.

بازگشت به خانه